Δισσοί Λόγοι

«Πώς καταφέραμε τα παιδιά μας στα πιο ξέγνοιαστα ίσως χρόνια τους, να τρέχουν από φροντιστήριο σε φροντιστήριο, πώς φτάσαμε στην υστερία που συνοδεύει τις εισαγωγικές εξετάσεις, πώς δεν επαναστάτησε η ψυχή μας ;» δήλωσε επίσημα ένας μέγας δάσκαλος και συγγραφέας.

Και κάποιος έτερος λόγιος εδήλωσε: δεν είναι παράδοξο που όσοι πολεμούν την ανθρωπιστική παιδεία είναι οι άνθρωποι των κλειστών κόσμων ή εκείνοι που βυθισμένοι στη θάλασσα των σύγχρονων τεχνολογικών επιτευγμάτων έχουν απολησμονήσει τις βαθύτερες ανάγκες του πνεύματος. Αυτές τις ανάγκες περισσότερο από κάθε άλλη μορφή αγωγής έρχεται να ικανοποιήσει η ορθή παιδεία. Και τούτο γιατί αυτή είναι πάντα προσφιλής στις ανοιχτές διάνοιες.

Αυτή η παιδεία, αναρωτιέμαι ως δάσκαλος, παρέχεται στα σύγχρονα σχολειά; Αυτή την παιδεία ονειρευτήκατε εσείς ως γονείς και εμείς ως δάσκαλοι; Άραγε οι μαθητές μας έχουν λόγο και δικαίωμα διαμαρτυρίας σ’ ένα σύστημα εκπαίδευσης που δεν πληροί πολλάκις ούτε τα προαπαιτούμενα; Και πως διεκδικούν σήμερα αυτό το δικαίωμα τα παιδιά μας;

Καταλήψεις σχολείων – δισσοί λόγοι – συνταγματικά επιτρεπτή, ηθικά επιτρεπτή ή αντισυνταγματική και ηθικά ανεπίτρεπτη πράξη; Κάποιοι ισχυρίζονται ότι οι σύγχρονες καταλήψεις τείνουν να λάβουν χαραχτήρα μαθητικής παράδοσης που αποδυναμώνει ενίοτε σε μέγιστο βαθμό την αποτελεσματικότητά τους ή εισπράττονται ως μέσο αποφυγής της μάθησης. Και ενώ οι νέοι μας θα έπρεπε να φέρουν τον τίτλο της μαχόμενης γενιάς, περνούν στη συνείδηση του λαού μας ως φυγόπονοι ή αδιάφοροι αντίκρυ στα ευεργετήματα της μάθησης. Με βανδαλισμούς συχνάκις και υλικές καταστροφές επιβαρύνουν ακόμα περισσότερο την αρνητική εικόνα των πολιτών για τους καταληψίες μαθητές, που μεταφράζονται όχι απλά ως ρηξικέλευθοι αλλά ως αναρχικοί, «αντάρτες», παρακωλύοντας την ισορροπία – ευταξία της μαθητικής κοινότητας.

Τέτοιες ενέργειες, φρονώ, πως υπονομεύουν και απαξιώνουν τη λειτουργία της δημόσιας εκπαίδευσης ενώ σε ηπιότερη μορφή το υπουργείο τις υποδέχεται ως εκτόνωση της έντασης των μαθητών – ως εκτόνωση της δυναμικότητάς τους που εξαντλείται σε μια επουσιώδη πράξη για την κυβέρνηση όπως η απώλεια ολίγων έως πολλών μαθημάτων.

Είναι σαφές πως τα παιδιά μας ως μέλη της πολιτείας έχουν το δικαίωμα να διαμαρτυρηθούν για τις ελλείψεις και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στο χώρο της σχολικής κοινότητας και η κατάληψη είναι ένας τρόπος να ακουστεί η φωνή τους. Έχω την αίσθηση ότι το υπουργείο παιδείας δεν πρέπει να αντιμετωπίζει υποτιμητικά τις αντιδράσεις των μαθητών, ελλείψει της ικανοποιητικής λειτουργίας των σχολείων. Αν πράγματι υπήρχε άρτια οργάνωση, άριστες υποδομές, επαρκές εκπαιδευτικό προσωπικό, οι καταλήψεις θα ήταν ακρότητες και κενές πράξεις.

Ενθυμούμαι την εμπειρία μου από δημόσιο εκπαιδευτήριο των Αθηνών που είχε αφεθεί άνευ θέρμανσης ή είχε υποστεί ζημιές που καθιστούσαν το ίδρυμα άκρως επικίνδυνο για την ασφάλεια των μαθητών. Θεωρώ ότι οι επαναλαμβανόμενες καταλήψεις ανά έτος υποδηλώνουν όχι πάντα τη διάθεση ολίγων μαθητών να αποφύγουν το μάθημα αλλά τη σταθερότητα και διαιώνιση των προβλημάτων στο χώρο της εκπαίδευσης. Είναι αυτονόητο πως η διεκδίκηση μιας άρτιας εκπαίδευσης που να πληροί σε όλα τα επίπεδα τις σύγχρονες ανάγκες δεν γίνεται μέσω παθογενών και αντικοινωνικών συμπεριφορών.

Μα ας μη βιαστούμε να ρίξουμε το ανάθεμα στα παιδιά μας όταν ονειρεύονται ένα καλύτερο σχολείο με σύγχρονες μεθόδους διδασκαλίας, με δικαιότερη αξιολόγηση, με κατάλληλα σχολικά εγχειρίδια, με ορθό επαγγελματικό προσανατολισμό, με κατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή, ένα σχολείο που να μπορεί να συνδεθεί με την κοινωνία και τις πολύπλευρες εκδηλώσεις της.

Συνεπώς ευθύνη της πολιτείας είναι να ενσκήψει στα προβλήματα που διαρκώς επιδεινώνονται, να επιλύσει τα κακώς κείμενα της εκπαίδευσης που την καθιστούν δυσλειτουργική, να δημιουργήσει ένα δημοκρατικό – αειφόρο – σχολείο που να προετοιμάζει ενεργητικούς φερέλπιδες και δυναμικούς νέους που θα οικοδομήσουν την αυριανή κοινωνία.

Αν αυτό ήταν εφικτό τότε οι καταλήψεις θα ήταν μια απλή έκφανση της εφηβικής ηλικίας, μια κενή αντίδραση χωρίς ανταπόκριση.