Εις το βουνό ψηλά εκεί…

Εις το βουνό ψηλά εκεί…

Από τον Ιωάννη Παπαλαζάρου, εκπ/κό, συγγραφέα

Οι δύο φωτογραφίες είναι πρόσφατες και προέρχονται από την πανέμορφη εκκλησούλα του Αγίου Αθανασίου, που κοσμεί την κορυφή του υψώματος στον Παραδοσιακό Οικισμό του Αγίου Αθανασίου (Τσέγανης).

Συγκεντρώστε την προσοχή σας στην πρώτη εικόνα, με το πανάρχαιο εκκλησάκι, που γιορτάζει στις 2 Μαΐου και συγκεντρώνει πολλούς χωριανούς στο πανηγύρι του. Το χαρακτηρίζω πανάρχαιο, γιατί είναι παλαιότερο και της κύριας εκκλησίας του χωριού, του ναού της Αναλήψεως, που χρονολογείται από το 1740. Ίσως γι’ αυτό, από το έτος 1926, το χωριό έλαβε το όνομα Άγιος Αθανάσιος από το συγκεκριμένο εξωκλήσι, λόγω της παλαιότητας του.

Στον λόφο αυτό κάναμε τους σχολικούς μας περιπάτους ως μαθητές, κατά τη 10ετία 1950, παίζαμε μπάλα στο διπλανό αυτοσχέδιο γήπεδο και κρυφτό στα ορύγματα και τα πολυβολεία που ήταν χτισμένα γύρω από το εκκλησάκι. Στις θέσεις αυτές είχε οχυρωθεί ο στρατός κατά τη μεγάλη μάχη με τους αντάρτες που είχαν καταλάβει το χωριό, τον χειμώνα του 1948.

Στο ύψωμα αυτό γυρίστηκε, το έτος 1984, μέρος της ταινίας «Ταξίδι στα Κύθηρα» του Θεόδωρου Αγγελόπουλου, με τους αείμνηστους Μάνο Κατράκη και Διονύση Παπαγιαννόπουλο.

Ένας χώρος που αγαπάω ιδιαίτερα από τα παιδικά μου χρόνια και τον επισκέπτομαι σε κάθε ευκαιρία. Σε μια από αυτές τις επισκέψεις μου αντίκρισα την εικόνα που σας παραπέμπω να απολαύσετε στην δεύτερη φωτογραφία η οποία με εξαγρίωσε και με ενέπνευσε στιγμιαία να αυτοσχεδιάσω το ποίημα που ακολουθεί:

Το ερημοκκλήσι

Εις το βουνό ψηλά εκεί

είν’ εκκλησιά ερημική.

Το σήμαντρό της δε χτυπά

δεν έχει ψάλτη ουδέ παπά.

(Άγγελος Βλάχος: «Άσματα σχολικά» 1884)

Έχει λιθόστρωτη αυλή

φιλόξενη και καθαρή

όπου επισκέπτες βλαβεροί

τρων και πετούν το κάθε τι

χαρτιά, αποφάγια εδώ κι εκεί!

Εικόνα απαίσια, θλιβερή!

Όποιος τη βλέπει δυσφορεί

νιώθει αγανάκτηση κι οργή

και μόνο τού ‘ρχεται να πει:

ντροπή ανεύθυνοι! ντροπή!

Το ποίημα είναι στιγμιαίο δημιούργημα, μείγμα ποίησης, με την πρώτη στροφή του δανεισμένη από το «Ερημοκκλήσι», ποίημα του Άγγελου Βλάχου («Άσματα σχολικά - 1884»), των σχολικών μας αναγνωστικών των δεκαετιών 1950-60, και οι δύο επόμενες στροφές δικό μου αυθόρμητο και αυτοσχέδιο αποκύημα συναισθημάτων αποστροφής και οργής, από την εικόνα που αντίκρισα στο εξωκκλήσι του Αγίου Αθανασίου.

Κάποιοι κακοήθεις εκδρομείς, αφού επισκέφθηκαν το εξωκκλήσι, αφού απόλαυσαν την εκπληκτική εικόνα που προσφέρει ο τόπος προς όλα τα σημεία του ορίζοντα, αφού άπλωσαν και απόλαυσαν στα πετρόχτιστα πεζούλια της αυλής την φαγώσιμη πραμάτεια τους, φρόντισαν επιμελώς να αφήσουν τα αποτυπώματα και την πιστοποίηση της αρχοντικής τους διαγωγής και καταγωγής. Έφαγαν και έφυγαν, αφού «στόλισαν» την μικρή φιλόξενη αυλή με όσα απομεινάρια και αποφάγια τους περίσσεψαν, περιτυλίγματα και χαρτοπετσέτες, μπουκάλια νερού και κοκα-κόλας, ακόμα και κρεμάστρες ρούχων και λίαν ευχαριστημένοι από την εκδρομή τους, μπήκαν στο αμάξι τους και «εντάξει τους».

Τόση απρέπεια και χωριατίλα, τόση αδιαφορία και έλλειψη σεβασμού στην ιστορία και στην ιερότητα του χώρου, τόση χοντροκοπιά και «ωχαδελφοσύνη» για στοιχειώδεις υποχρεώσεις, με δυσκόλεψαν πολύ να βρω και να τους αποδώσω τον κατάλληλο χαρακτηρισμό, παρ’ ότι ξεφύλλισα όλο λεξικό του Μπαμπινιώτη. Τους αφήνω στην δική σας κρίση και ετυμηγορία.