Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα: Το παρασκήνιο στο πρώτο φόρουμ

Η Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα έκανε πρεμιέρα χθες, με τους 44 ηγέτες, τους 27 της ΕΕ και ακόμη 17 γείτονές τους, να μαζεύονται για πρώτη φορά όλοι μαζί και να συζητούν για φλέγοντα θέματα, με κυρίαρχο όμως ένα: Πώς θα μπορούσαν να συνεργαστούν έχοντας απέναντι τον Πούτιν.

Το Politico, σε μια ανάλυσή του για την πρώτη Σύνοδο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας, στο άρθρο του με τίτλο «Οι Ευρωπαίοι ηγέτες είναι ενθουσιασμένοι με το νέο φόρουμ - αρκεί να παραβλέψουν την παρατεταμένη ένταση», αναφέρεται σε όλα όσα έγιναν χθες, όλα όσα επιτεύχθηκαν, τις συζητήσεις που έγιναν αλλά και τον καβγά που σήκωσε ο Τούρκος Πρόεδορς Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, επαναλαμβάνοντας για μια ακόμη φορά τα γνωστά του fake news και νταηλίκια κατά της Ελλάδας.

Γράφει το Politico στην ανάλυσή του για την πρώτη συνάντηση της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας

Οι ηγέτες βγήκαν από το μεγαλοπρεπές περιβάλλον του Κάστρου της Πράγας το βράδυ της Πέμπτης, μετά την εναρκτήρια συνεδρίαση του νεότερου διπλωματικού φόρουμ της Ευρώπης - την Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα.

Η προοπτική μιας ακόμη συνάντησης - αυτή τη φορά με τη συμμετοχή περισσότερων από 40 ευρωπαίων ηγετών - είχε προκαλέσει δυσπιστία, αλλά υπήρχαν πολλά που έκαναν τους ηγέτες να αισθάνονται αισιόδοξοι.

Η Βρετανίδα πρωθυπουργός Λιζ Τρας επιβεβαίωσε ότι ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ήταν πράγματι «φίλος» και όχι «εχθρός», προτού ο Μακρόν ανταποδώσει το κομπλιμέντο με το παραπάνω. Οι ηγέτες από το εμπόλεμο Αζερμπαϊτζάν και την Αρμενία κάθισαν γύρω από ένα τραπέζι για να μιλήσουν για ειρήνη - δύο φορές. (Και οι ηγέτες έφαγαν λαβράκι, ελάφι και παγωτό με μαρέγκα, μασκαρπόνε και «κουλί από κόκκινα φρούτα»).

Έγινε επίσης ένα σχέδιο για τις επόμενες συνόδους κορυφής της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας με τη Μολδαβία, την Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο να επιλέγονται για να φιλοξενήσουν τις Συνόδους.

Η μεταφορά του φόρουμ στη Μολδαβία, μια υποψήφια προς ένταξη στην ΕΕ, είναι «ένα σημάδι υποστήριξης που εκτιμούμε ιδιαίτερα», δήλωσε η Maia Sandu, πρόεδρος της χώρας. «Το να κάνουμε την Ευρώπη ισχυρότερη και πιο ανθεκτική πρέπει να είναι μια συνεχής προσπάθεια».

Πίσω από την πρόθυμη όψη, ωστόσο, οι εντάσεις και οι διαμάχες αναβλύζουν κάτω από την επιφάνεια.

Διαφωνίες σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης της Ευρώπης προέκυπταν συνεχώς. Τουλάχιστον δύο αντίπαλες χώρες δεν μπόρεσαν να συγκρατήσουν τον αμοιβαίο θυμό τους κατά τη διάρκεια της συνόδου. Και ένα τουλάχιστον μεγάλο ερώτημα παραμένει: Μπορεί αυτή η ευρύτερη κοινότητα των ευρωπαίων ηγετών -μια ιδέα που διατυμπανίζεται με διάφορους τρόπους εδώ και δεκαετίες, αλλά πάντα αποτυγχάνει- να ξεκινήσει πραγματικά και να φέρει συγκεκριμένα αποτελέσματα;

Η πρόθεση της EPC είναι να εστιάσει την προσοχή και να υπενθυμίσει στους συμμάχους τι τους συνδέει καθώς ο πόλεμος της Ρωσίας μαίνεται στην Ουκρανία. Ωστόσο, ήδη πολλοί αναρωτιούνται για το νόημα - και το κόστος - μιας ακόμη συνόδου κορυφής υψηλού επιπέδου με τη συμμετοχή χιλιάδων πολιτικών και αξιωματούχων, όταν ήδη υπάρχουν φόρουμ όπως η G7 και η G20.

Παρόλα αυτά, υπήρχαν σίγουρα σημεία επιτυχίας.

Ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Nikol Pashinyan και ο μεγαλύτερος εχθρός του, ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ilham Aliyev, κάθισαν μαζί εν μέσω αυξανόμενων εντάσεων κατά μήκος των συνόρων τους. Σε μια ένδειξη ότι παρά τα σκληρά βλέμματα γύρω από το τραπέζι η συνάντηση ήταν επιτυχής, ο Αλίγιεφ και ο Πασινιάν συμφώνησαν για μια δεύτερη συνάντηση το ίδιο βράδυ, σύμφωνα με Γάλλο αξιωματούχο.

Άλλες αντιπαλότητες αποδείχθηκαν πιο ανυπέρβλητες.

Ένας σημαντικός άγνωστος παράγοντας που δεν ήταν γνωστός στη συνάντηση της Πέμπτης ήταν το πώς θα συμπεριφερόταν ο όλο και πιο αυταρχικός Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ο ηγέτης της Τουρκίας -μέλους του ΝΑΤΟ- έγινε δεκτός με μακροσκελείς χειραψίες και θερμά λόγια καθώς κυκλοφορούσε στην αρχή μιας στρογγυλής τράπεζας για την ειρήνη και την ασφάλεια.

Αλλά η φιλικότητα σύντομα κατέληξε σε οξύτητα, όταν ο Τούρκος πρόεδρος χρησιμοποίησε την ομιλία του στην τελευταία συνεδρίαση για να βρίσει την Ελλάδα. Γρήγορα διαδόθηκαν φήμες ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε αποχωρήσει, αλλά αυτές αποδείχθηκαν αβάσιμες. Παρόλα αυτά, και οι δύο ηγέτες καταφέρθηκαν αργότερα εναντίον του άλλου σε συνεντεύξεις Τύπου, αποκαλύπτοντας το χάσμα που παραμένει μεταξύ των δύο συμμάχων του ΝΑΤΟ.

Η άλλη κύρια ατραξιόν της Πέμπτης ήταν η δοκιμαζόμενη Βρετανίδα πρωθυπουργός Τρας, η οποία ανακάλυψε εκ νέου την προσήλωσή της στην Ευρώπη μετά από τις πρώτες της εβδομάδες ως ηγέτης του Ηνωμένου Βασιλείου.

Ο Μακρόν και η Τρας σηματοδότησαν ένα νέο στάδιο στις σχέσεις τους, συμφωνώντας να διοργανώσουν μια γαλλοβρετανική σύνοδο κορυφής το επόμενο έτος και να αυξήσουν τη συνεργασία τους σε θέματα μετανάστευσης και μη στρατιωτικής πυρηνικής ενέργειας.

«Νομίζω ότι πρόκειται για πολύ καλά νέα και για μια πολύ καλή επιλογή που έκανε. Μοιραζόμαστε την ίδια ήπειρο, ελπίζω ότι αυτή είναι η αρχή της επόμενης ημέρας», δήλωσε ο Μακρόν.

Η Βρετανία «είναι ένα νησί, αλλά αυτό το νησί δεν απομακρύνθηκε από την Ήπειρο», πρόσθεσε. «Έχουμε τις ίδιες αξίες και την ίδια ιστορία».

Όμως η Βρετανίδα πρωθυπουργός ξεκαθάρισε ότι η παρουσία της δεν σημαίνει ότι «πλησιάζει περισσότερο στην Ευρώπη» - ένα σχόλιο που καταδεικνύει την ευαίσθητη πράξη ισορροπίας του Ηνωμένου Βασιλείου, καθώς προσπαθεί να επαναπροσδιορίσει τη σχέση του με την Ευρώπη μετά το Brexit.

Καθώς η Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα προχωράει, μια διαφαινόμενη πρόκληση θα είναι η αποδοχή από τους δυνητικούς προσχωρούντες στην ΕΕ, ιδίως τα έθνη των Δυτικών Βαλκανίων - ακόμη και η Ουκρανία - που ανυπομονούν να ενταχθούν στην ΕΕ το συντομότερο δυνατό και δεν θα συμβιβαστούν με μια θέση στην άμορφη EPC.

Η πρόεδρος του Κοσσυφοπεδίου Vjosa Osmani δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι έλαβε διαβεβαιώσεις από τους διοργανωτές, τον Μακρόν και τους Τσέχους ηγέτες ότι το EPC «δεν αντικαθιστά τη διαδικασία ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης για τα Δυτικά Βαλκάνια».

Το Κοσσυφοπέδιο, που είναι υποψήφιο μέλος της ΕΕ, δεν έχει λάβει ακόμη καθεστώς υποψήφιου μέλους και έχει περιορισμένες προοπτικές να ενταχθεί στην ΕΕ σύντομα, λόγω των συνεχιζόμενων ζητημάτων με τη Σερβία.

Αλλά ο Osmani έφτασε στο σημείο να δηλώσει ότι το EPC είναι «μια σημαντική πλατφόρμα για να ακουστεί η φωνή μας», υποστηρίζοντας ότι το Κοσσυφοπέδιο είναι «100 τοις εκατό ευθυγραμμισμένο με τις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης» και ανήκει στην ΕΕ.

Ωστόσο, μία ημέρα συζητήσεων δεν μπόρεσε αναπόφευκτα να λύσει τα μείζονα ζητήματα - το κυριότερο από τα οποία είναι η ενέργεια.

Από πολλές απόψεις, η συνάντηση της Πέμπτης αποσκοπούσε στο να πλησιάσει η ΕΕ νγείτονες πλούσιους σε ενέργεια, καθώς το μπλοκ προσπαθεί απεγνωσμένα να απεξαρτηθεί από το ρωσικό φυσικό αέριο.

Η Νορβηγία, ένας κρίσιμος εξαγωγέας φυσικού αερίου, συμμετείχε στη συνάντηση της Πέμπτης.

Παρομοίως, σε μια ένδειξη ότι η σημερινή συζήτηση για το φυσικό αέριο δεν θα είναι εύκολη, ο Μακρόν απέρριψε ένα βασικό ενεργειακό έργο που ορισμένοι από τους δικούς του γείτονες υποστηρίζουν ότι θα βοηθήσει τα ενεργειακά προβλήματα της ΕΕ - τον λεγόμενο αγωγό "MidCat" που συνδέει την Ισπανία με τη Γερμανία και την υπόλοιπη Ευρώπη.

Οι 27 χώρες της ΕΕ φαίνονται επίσης τόσο κατακερματισμένες όσο ποτέ άλλοτε όσον αφορά ένα πιθανό ανώτατο όριο τιμών φυσικού αερίου, με πολλαπλές προτάσεις να κυκλοφορούν τώρα. Η πολυπλοκότητα του θέματος - και η έλλειψη συναίνεσης - σημαίνει ότι η συνεδρίαση της Παρασκευής είναι απίθανο να οδηγήσει σε τελική απόφαση.

Εν τω μεταξύ, ο θυμός παραμένει για την απόφαση της Γερμανίας να εισαγάγει ένα κολοσσιαίο ενεργειακό πακέτο 200 δισεκατομμυρίων ευρώ για να βοηθήσει τους δικούς της καταναλωτές και επιχειρήσεις - ένα κόστος που δεν μπορούν να επωμιστούν όλες οι χώρες της ΕΕ.

Και καθώς ο ήλιος έδυε στην Πράγα το βράδυ της Πέμπτης, η χώρα που αναμφισβήτητα υποκίνησε όλη αυτή τη διαδικασία - η Ουκρανία - είχε πολύ λίγα να κερδίσει από τη συνάντηση.

Ο Ουκρανός πρόεδρος Volodymyr Zelenskyy χρησιμοποίησε τη βιντεοσκοπημένη ομιλία του προς την ομάδα για να ζητήσει εγγυήσεις ασφαλείας, μετά τη δέσμευση της χώρας του να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Αλλά παρ' όλη τη συζήτηση, τίποτα νέο δεν ανακοινώθηκε για την Ουκρανία καθώς η συνάντηση πλησίαζε στο τέλος της, εκτός από αόριστες υποσχέσεις του Μακρόν να «συνεχίσει» στρατιωτικά και οικονομικά να βοηθά την Ουκρανία και μια υπόσχεση ότι θα αποκαλύψει περισσότερες λεπτομέρειες την Παρασκευή.

Μένει να δούμε, σημειώνει το Politico, αν η Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα θα γίνει απλά ένα ακόμη φόρουμ για κουβέντα.

 iefimerida.gr

Φωτογραφίες: AP