Γερμανία: Άνοιξε το 1989 τα σύνορά της η Ουγγαρία με οικονομικά ανταλλάγματα;

Αρνητική ήταν μέχρι σήμερα η επίσημη απάντηση για το αν η δυτικογερμανική κυβέρνηση συνέβαλε το 1989 στο να ελαφρύνει το χρέος της Ουγγαρίας με αντάλλαγμα να ανοίξει τα σύνορά της στους πολίτες της Ανατολικής Γερμανίας που ήθελαν να διαφύγουν στη Δύση. Δύο έγγραφα των τσεχοσλοβακικών μυστικών υπηρεσιών τα οποία έφερε στο φως της δημοσιότητας το δημόσιο γερμανικό ραδιόφωνο (Deutschlandfunk) εγείρουν όμως αμφιβολίες. Άγνωστο είναι ποιός τα συνέταξε, ποιός κρύβεται πίσω από τόσο ευαίσθητες πληροφορίες και βέβαια πόσο αξιόπιστες είναι.

Από τον Μάιο του 1989, όλο και περισσότεροι πολίτες της «Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας» (ΛΔΓ) διέφευγαν από τα ουγγρικά σύνορα προς τη Δύση. Τον Αύγουστο έγινε μια πρώτη μαζική έξοδος και το βράδυ της 10ης προς την 11η Σεπτεμβρίου 1989, η Ουγγαρία άνοιξε τα σύνορά της. Τις επόμενες μέρες, δεκάδες χιλιάδες πολίτες της ΛΔΓ κατέφυγαν στη Δύση. Ο τότε Ούγγρος πρωθυπουργός Μίκλος Νέμετ είχε τονίσει ότι «Η Ουγγαρία δεν πουλάει ανθρώπους». Αυτή τη φράση του αναφέρει ο ιστότοπος της γερμανικής κυβέρνησης. Ωστόσο, δύο άγνωστα έως τώρα έγγραφα των τσεχοσλοβακικών μυστικών υπηρεσιών, τα οποία βρίσκονται στη διάθεση τoυ δημόσιου γερμανικού ραδιοφώνου (Deutschlandfunk) αμφισβητούν τον ισχυρισμό ότι η Ουγγαρία δεν πήρε κανένα αντάλλαγμα για το άνοιγμα των συνόρων το 1989.

Το πρώτο έγγραφο (της «Υπηρεσίας Τεκμηρίωσης της Στάζι», το οποίο βρίσκεται στο Κρατικό Αρχείο της Γερμανίας), χρονολογείται από το φθινόπωρο του 1989 φέρει τον τίτλο: «Πληροφορίες των Οργάνων Ασφαλείας της Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Τσεχοσλοβακίας» και συμπεραίνει ότι η δυτικογερμανική κυβέρνηση χρησιμοποίησε στοχευμένα τους οικονομικούς της πόρους για να ανοίξουν τα σύνορα της Ουγγαρίας για όσους ήθελαν να εγκαταλείψουν την Ανατολική Γερμανία. Την μετάφραση στα γερμανικά είχε αναλάβει το Υπουργείο Κρατικής Ασφάλειας της «Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας» (ΛΔΓ). Κάτω από τη σημείωση «Μετάφραση από τα Τσέχικα» αναγράφεται με κεφαλαία γράμματα «ΑΚΡΩΣ ΑΠΟΡΡΗΤΟ!» και πάνω δεξιά με το χέρι : «6.10.89 προς τον σύν(τροφο) Υπουργό». Η μετάφραση απευθύνεται δηλαδή προσωπικά στον διαβόητο επικεφαλής της Στάζι, Έριχ Μίλκε.

«Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα πληροφορίες από διπλωματικούς και οικονομικούς κύκλους της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας Γερμανίας (ΟΔΓ), είναι προφανές ότι οι ενέργειες της Ουγγαρίας στην περίπτωση των προσφύγων της ΛΔΓ έχουν λόγους οικονομικούς, δημοσιονομικούς και εξωτερικής πολιτικής», αναφέρει το έγγραφο. Και αυτό διότι η Ουγγαρία είχε μεγάλα χρέη στις δυτικογερμανικές τράπεζες και στην ίδια την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας (ΟΔΓ). «Η χώρα θα πρέπει να πληρώσει στους πιστωτές περισσότερα από 2,5 δισεκατομμύρια δολάρια, τα οποία αντιπροσωπεύουν περίπου το 50% των καθαρών κερδών από το εξωτερικό εμπόριο», αναφέρεται επίσης στο έγγραφο.

«Οι πληροφορίες επιβεβαιώνουν ότι επιτεύχθηκε συμφωνία μεταξύ των κυβερνήσεων της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας (ΟΔΓ) και της Λαϊκής Δημοκρατίας της Ουγγαρίας (ΛΔΟ) σχετικά με την καταβολή ενός ποσού για τους πρόσφυγες της ΛΔΓ, ύψους ανάλογου με αυτό που κατέβαλε στην Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας (ΛΔΓ) στο παρελθόν για την απελευθέρωση πολιτικών κρατουμένων», αναφέρει επίσης η έκθεση της τσεχοσλοβακικής μυστικής υπηρεσίας. Εάν οι πληροφορίες της ευσταθούν, η συμφωνία μεταξύ Βουδαπέστης και Βόννης συνδεόταν με αυτήν την πρακτική. Το ποσόν το οποίο κατέβαλε η Δυτική Γερμανία στην Ανατολική (ΛΔΓ) ανερχόταν σε περίπου 90.000 γερμανικά μάρκα ανά άτομο λίγο προς το τέλος της δεύτερης. Για την Ουγγαρία, αυτό σήμαινε τεράστια δημοσιονομική ελάφρυνση για την αποπληρωμή του χρέους της το 1989. «Η Ουγγαρία θα λάβει 150 έως 200 εκατομμύρια (μάρκα) με αυτόν τον τρόπο. Με το ποσό αυτό μείωσε τις καταβολές τις οποίες έπρεπε να κάνει στην ΟΔΓ για ένα κρατικό δάνειο που της είχε χορηγηθεί τα προηγούμενα χρόνια», εκτιμά το εν λόγω έγγραφο της τσεχοσλοβακικής Υπηρεσίας Πληροφοριών. «Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση της Δυτικής Γερμανίας υποσχέθηκε να χρησιμοποιήσει την επιρροή της στους τραπεζικούς κύκλους, έτσι ώστε οι ιδιωτικές τράπεζες να ικανοποιούν τις ουγγρικές επιθυμίες», προσθέτει.

Σύμφωνα πάντα με την έκθεση, η Ουγγαρία βρισκόταν ήδη στο δρόμο προς την ενσωμάτωσή της στο δυτικό οικονομικό σύστημα το 1989 – υπό μορφήν συμμετοχής δυτικών εταιρειών στο μετοχικό κεφάλαιο ουγγρικών: «Αυτές οι ενέργειες θα φέρουν στην Λαϊκή Δημοκρατία της Ουγγαρίας (ΛΔΟ) περίπου 300 εκατομμύρια δολάρια μόνο το 1989. Αναμένεται ότι οι δυτικογερμανικές εταιρείες θα έχουν σημαντικό μερίδιο στο ποσό αυτό».

Ένα δεύτερο έγγραφο της τσεχοσλοβακικής μυστικής υπηρεσίας, με ημερομηνία 5 Οκτωβρίου 1989 το οποίο επίσης βρίσκεται στη διάθεση του δημόσιου Γερμανικού Ραδιοφώνου (Deutschlandfunk), αφορά σε 230 πρόσφυγες της Ανατολικής Γερμανίας στην πρεσβεία της Δυτικής Γερμανίας στη Βαρσοβία. Και αυτό το έγγραφο φέρει την ένδειξη «Άκρως απόρρητο!» και είναι μεταφρασμένο στα γερμανικά από την Στάζι, αλλά από τα ρωσικά. Και σε αυτό αναφέρεται ότι η (δυτικο)γερμανική κυβέρνηση ασκεί στοχευμένη «πολιτικοοικονομική πίεση στη σημερινή κυβέρνηση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Πολωνίας (ΛΔΠ)», ώστε να επιτευχθεί μια «λύση βασισμένη στο ουγγρικό μοντέλο. Ένα πλοίο είναι ήδη έτοιμο να μεταφέρει περίπου 120 άτομα στη Δυτική Γερμανία».

ΑΠΕ-ΜΠΕ