Η Αγία Σκέπη της Υπεραγίας Θεοτόκου

Μία από τις εκκλησιαστικές εορτές, με τις οποίες τιμώνται τα άμφια της Παναγίας. Οι άλλες δύο είναι της Τιμίας Εσθήτος (2 Ιουλίου) και της Τιμίας Ζώνης (31 Αυγούστου). Η εορτή της Αγίας Σκέπης σχετίζεται με την εμφάνιση της Παναγίας σε όραμα στο ναό των Βλαχερνών της Κωνσταντινούπολης, επί αυτοκράτορος Λέοντος ΣΤ’ του Σοφού (886-911).

Σύμφωνα με μελέτη του διαπρεπούς ρώσου αγιολόγου Σεργίου, αρχιεπισκόπου Βλαδιμήρου (1898), σε συνδυασμό με τον βίο του Οσίου Ανδρέα του Σαλού, που γράφτηκε από τον πρεσβύτερο Νικηφόρο, η Παναγία εμφανίστηκε στο ναό των Βλαχερνών, κατά τη διάρκεια ολονύχτιας αγρυπνίας ενώπιον του Οσίου Ανδρέα και του ακολούθου του Επιφάνιου.

Συνοδευόταν από πλήθος Αγίων, που έψαλλαν ύμνους και υποβασταζόταν από τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο. Η Παναγία, αφού γονάτισε και προσευχήθηκε, έβγαλε από το κεφάλι της το μαφόριο, το άπλωσε ως Σκέπη επί του λαού και κατόπιν, αφού το ξαναφόρεσε, αποχώρησε από το ναό με τη συνοδεία της.

Το νέο διαδόθηκε αμέσως στην Κωνσταντινούπολη, σε μία περίοδο που βρισκόταν υπό την απειλή των Αγαρηνών (βυζαντινή ονομασία για τους Άραβες), εμφυσώντας θάρρος και αισιοδοξία στους κατοίκους της. Όταν πέρασε ο κίνδυνος, η διάσωση της Βασιλεύουσας αποδόθηκε στην παρέμβαση της Παναγίας και η Εκκλησία θέσπισε το γεγονός ως θεομητορική εορτή και την όρισε να εορτάζεται την 1η Οκτωβρίου. Τον 12ο αιώνα θεσπίστηκε και στη Ρωσία υπό το όνομα «Πογκρώφ» και τιμάται στις 14 Οκτωβρίου.

Στα καθ' ημάς, η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος, στη συνεδρία της 17ης Οκτωβρίου 1952, κατόπιν πρότασης του αρχιεπισκόπου Σπυρίδωνος, αποφάσισε τη μετάθεση της εορτής της Αγίας Σκέπης από την 1η Οκτωβρίου στις 28 Οκτωβρίου, για να αποτελέσει τη θρησκευτική βάση της επετείου του «ΟΧΙ». Την Ακολουθία της εορτής, σε συνδυασμό με το περιεχόμενο της επετείου κήρυξης του Ελληνοϊταλικού Πολέμου, συνέγραψε ο Αγιορίτης μοναχός Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης (1905-1991).

Μαφόριο, ήταν το πέπλο των γυναικών, ένα είδος χιτώνα που κάλυπτε το κεφάλι κι έφτανε μέχρι τους αστραγάλους. Μαφόριο ονόμαζαν οι βυζαντινοί το πορφυρό ύφασμα που στις εικόνες βλέπουμε να σκεπάζει το κεφάλι και το σώμα της Παναγίας πάνω από τον εσωτερικό χιτώνα.

Σαλός = ανόητος, μωρός, ηλίθιος, ανισόρροπος. Στην εκκλησιαστική γλώσσα σημαίνει τον ασκητή που βιώνει μια θεληματική μωρία. Ο ασκούμενος - συνήθως μετά από θεία πρόσκληση, σε κάποιες περιπτώσεις μέσω κάποιου οράματος, σε κάποιες άλλες μέσω της υποδείξεως κάποιου χαρισματικού Πνευματικού - αρχίζει να φαίνεται στον κόσμο σαν διανοητικά καθυστερημένος ή ψυχολογικά διαταραγμένος. Με τον τρόπο αυτό ανακαλύπτει την αμαρτία και προειδοποιεί τους ανθρώπους.

Πηγή: sansimera.gr