Η επιχείρηση Prosperity Guardian

*του Χρήστου Ευαγγέλου

Οι αεροπορικές επιδρομές των ΗΠΑ και της Βρετανίας που ξεκίνησαν στις αρχές Ιανουαρίου του τρέχοντος έτους κατά της Υεμένης, έγιναν ένα μήνα αφότου η Ουάσιγκτον ανακοίνωσε τη δημιουργία ενός ναυτικού συνασπισμού για την προστασία του θαλάσσιου εμπορίου στην Ερυθρά Θάλασσα.

Έτσι ξεκίνησε η Επιχείρηση Prosperity Guardian. Το Πεντάγωνο ανακοίνωσε τη συμμετοχή περισσότερων από είκοσι χωρών, αλλά καμία ναυτιλιακή εταιρεία δεν την εμπιστεύτηκε πλήρως. Οι περισσότερες αποφάσισαν να εκτρέψουν τα πλοία τους από το στενό Μπαμπ ελ-Μαντέμπ, στο Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας.

Οι Αμερικανοί δεν έμειναν μόνοι στην επιχείρηση, αλλά οι Ευρωπαίοι δεν την τήρησαν όλοι και κάποιοι, υποστήριξαν διαφορετικές μεθόδους, με εξαίρεση πάντα το Ηνωμένο Βασίλειο. Οι Αμερικανοί πραγματοποίησαν προληπτικές επιθέσεις κατά των Χούθι, ενώ οι Ευρωπαίοι επενέβησαν για να υπερασπιστούν τα εμπορικά πλοία.

Καμία αραβική χώρα ή χώρα του Κόλπου, με εξαίρεση το Μπαχρέιν (το οποίο φιλοξενεί τον Πέμπτο Στόλο των ΗΠΑ), δεν εντάχθηκε στον ναυτικό συνασπισμό.

Τουλάχιστον ρητορικά, η αραβική θέση έρχεται σε σύγκρουση με την αμερικανική εξωτερική πολιτική και την άνευ όρων υποστήριξή της στο Ισραήλ. Οι αραβικές χώρες δεν θέλουν να φαίνεται ότι εργάζονται για να υπερασπιστούν το Ισραήλ.

Η στάση του Ριάντ

Η Σαουδική Αραβία βρίσκεται σε μια λεπτή κατάσταση κατά των Χούθι. Γνωρίζουν ήδη πώς είναι να χάνεις τον πόλεμο εναντίον της Υεμένης και θέλουν να αφοσιωθούν στα σχέδιά τους για εσωτερικές μεταρρυθμίσεις και μεγάλες οικονομικές επενδύσεις, όπως το σχέδιο Saudi Vision 2030, καθώς και στην προσέγγισή τους με το Ιράν.

Από το 2015, οι Σαουδάραβες ηγούνται ενός στρατιωτικού συνασπισμού κατά της Υεμένης. Εγκλωβίστηκαν σε έναν πόλεμο που έπρεπε να εγκαταλείψουν γιατί κατέληξε να θέσει σε κίνδυνο τον Οίκο των Σαούντ. Οι μάχες στην Υεμένη σταμάτησαν το 2022, μετά την έναρξη ισχύος της εκεχειρίας υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.

Η εκεχειρία έχει πλέον παγιωθεί και οι Σαουδάραβες δεν έχουν κανένα συμφέρον να πολεμήσουν τους Χούθι, ούτε να πουν τίποτα εναντίον τους ή του συνασπισμού, γιατί θα εμπλακούν σε αυτόν τον πόλεμο που δυσκολεύτηκαν να τερματίσουν.

Οι Χούθι επιτέθηκαν σε εγκαταστάσεις πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας μεταξύ 2019 και 2022, επηρεάζοντας την παραγωγή στην κύρια χώρα εξαγωγής πετρελαίου. Σταμάτησαν τις επιθέσεις μετά την εκεχειρία με τη μεσολάβηση του ΟΗΕ, αλλά ανακοίνωσαν ότι θα το έκαναν ξανά εάν η Σαουδική Αραβία ενταχθεί στον ναυτικό συνασπισμό των ΗΠΑ. Με τη μη συμμετοχή τους, οι Σαουδάραβες επισημοποίησαν την εκεχειρία τους στην Υεμένη.

Οι επιθέσεις του 2019 στην Aramco είχαν στόχο δύο εγκαταστάσεις πετρελαίου και ανάγκασαν τη βασιλική οικογένεια να μειώσει προσωρινά την παραγωγή πετρελαίου της στο μισό. Αυτό αποτέλεσε σημείο καμπής στον πόλεμο του Ριάντ εναντίον της Υεμένης, αλλά και στην εξωτερική του πολιτική. Ελλείψει αντίδρασης από τις Ηνωμένες Πολιτείες εκείνη την εποχή, η Σαουδική Αραβία αξιολόγησε εκ νέου την πολιτική της, αναζητώντας από μόνη της διπλωματικές λύσεις, αντί να εξαρτάται από την Ουάσιγκτον.

Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΙΡΑΝ ΚΑΙ ΣΑΟΥΔΙΚΗΣ ΑΡΑΒΙΑΣ

Πέρυσι, η Σαουδική Αραβία και το Ιράν, υπό την αιγίδα της Κίνας, αποφάσισαν να αποκαταστήσουν τις διπλωματικές σχέσεις που διέλυσαν το 2016. Η προσέγγιση εξηγείται από τα οικονομικά σχέδια του διαδόχου του θρόνου Μοχάμεντ Μπεν Σαλμάν. Εκτός από το ότι δείχνει την εμφάνιση της νέας διπλωματικής ισχύος της Κίνας, η συμφωνία επιτρέπει στο Ριάντ να επικεντρωθεί στα οικονομικά του σχέδια για την εποχή μετά τους υδρογονάνθρακες. Το τελευταίο πράγμα που χρειάζονται οι Σαουδάραβες είναι μια κλιμάκωση που διαταράσσει το Saudi Vision 2030.

Ως εκ τούτου, το Ριάντ επέλεξε να παραμείνει σιωπηλό, ελπίζοντας ότι η νέα εποχή με το Ιράν και, κατά συνέπεια, με τους Χούθι, θα του επιτρέψει να απομακρυνθεί από τα περιφερειακά προβλήματα.

Από εκεί και πέρα, η Σαουδική Αραβία έχει «τον άσσο στο μανίκι». Θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν το έργο του Οικονομικού Διαδρόμου Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης, το οποίο θα δημιουργήσει μια εναλλακτική διαδρομή προς τον Δρόμο του Μεταξιού. Ο Διάδρομος που υπογράφηκε τον Σεπτέμβριο του περασμένου έτους, κατά τη σύνοδο κορυφής των G20 στην Ινδία, θα τονώσει το εμπόριο, θα μεταφέρει ενεργειακούς πόρους και θα βελτιώσει την ψηφιακή συνδεσιμότητα. Θα περιλαμβάνει την Ινδία, τη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Ιορδανία, το Ισραήλ και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο Μοχάμεντ Μπεν Σαλμάν ανέφερε το ποσό των 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων για χρηματοδότηση, αλλά δεν είναι σαφές εάν το ποσό ισχύει μόνο για τη δέσμευση της Σαουδικής Αραβίας. Επομένως, το Ριάντ έχει έναν ακόμη λόγο για να μην παγιδευτεί σε έναν πόλεμο που βλάπτει μια επένδυση αυτού του μεγέθους.

Καθώς οι εντάσεις αυξάνονται στην Ερυθρά Θάλασσα, η Σαουδική Αραβία επέλεξε συνειδητά να μείνει στο περιθώριο. Αποφεύγει να συνταχθεί ανοιχτά με την Ουάσιγκτον για να μην γίνει στόχος επιθέσεων και να μην υπονομεύσει τη νέα του προσέγγιση με το Ιράν, αφενός, και το σχέδιο οικονομικής επέκτασης, αφετέρου.

Η Σαουδική Αραβία προβληματίζεται για το ποια θα μπορούσε να είναι η κατάσταση μετά τον πόλεμο της Γάζας και ως εκ τούτου, δεν ενδιαφέρεται να εμπλακεί σε οποιαδήποτε άμεση δράση. Προς το παρόν, αυτή η στρατηγική αποστασιοποίησης λειτουργεί υπέρ της.

GEOEUROPE.ORG | ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ