Η καρδιά των «Θεοτοκείων» στη Γουμένισσα

“Αἱ γενεαί πᾶσαι μακαρίζομέν σε, τήν μόνην Θεοτόκον”.

Τό στιχουργικό πρόθεμα τῆς θ΄ ὠδῆς ―ὡς θρησκευτική συλλογικότητα― ἐπιβεβαιώθηκε γιά ἄλλη μιά χρονιά ἀνά τήν Ὀρθοδοξία, ὅπου γῆς.

Πῶς θά γινόταν νά μείνουν οἱ ἐνορίες τῆς Μητροπόλεώς μας, πού οἱ περισσότερες ἀπό τίς ἄλλες φερωνυμίες τους τιμοῦν ἤ μᾶλλον τιμῶνται μέ τήν ἀφιέρωσή τους στήν Παναγία μας! Ἀπό τό γενέσιό Της μέχρι τήν πάνσεπτη κοίμησή Της.

Στό ἐπίκεντρό τους ἡ Ἱερά Μονή Παναγίας Γουμενίσσης, μέ τήν συντηρημένη μεταβυζαντινή ἐκκλησία, ἡ μοναδική (πρίν δυό καί πλέον αἰῶνες) τῆς ἱστορικῆς κωμόπολης.

Ἀφ᾽ ἑσπέρας χοροστατήσαμε στόν πανηγυρικό Ἑσπερινό, μέ τή συμμετοχή πλήθους προσκυνητῶν πού κατέκλυσαν, ὄχι μόνον τόν ναό καί τόν αὔλειο χῶρο, ἀλλά ὅλους τούς δρόμους τῆς κωμοπόλεως, παρά τίς ὑψηλές θερμοκρασίες.

Προέστημεν καί τῆς καθιερωμένης ἐξόδου τῆς ἐπιταφίου εἰκόνος τῆς Παναγίας μας στόν προαύλιο χῶρο, ὅπου καί ἐψάλησαν τά ἐγκώμια, κατά τήν Ἱεροσολυμίτιδα τάξη.

(Σημειωτέον, ὅτι ἀπό παλαιά ὑπῆρχε μετόχι τοῦ Παναγίου Τάφου πρίν τήν μικρή πλατεία, τό ὁποῖο δέν ὑπάρχει σήμερα, ἡ μέχρι τότε περιουσία του διανεμήθηκε σέ πρόσφυγες).

Ἐπακολούθησε ἡ καθιερωμένη λιτάνευση τῆς ἐπιταφίου εἰκόνος πρός (καί ἀπό) τήν κεντρική πλατεία, ἐν μέσῳ πρωτοφανοῦς κοσμοσυρροῆς, πού θύμιζε τά πρό τῆς πανδημίας χρόνια.

Τήν κυριώνυμη ἡμέρα, προέστημεν τοῦ Ὄρθρου καί τῆς θείας Λειτουργίας, μέ συλλειτουργούς μας τόν Καθηγούμενο π. Ἀγαθάγγελο καί τούς ἱερομονάχους π. Χρῆστο, π. Θεόκλητο καί π. Σεραφείμ, μέ διακόνους μας τόν ἀρχιδιάκονο π. Μιχαήλ καί τόν π. Ἀνδρέα, ἐνῶ συνέψαλαν καί ἐκφώνησαν τό Σύμβολο τῆς πίστεως καί τήν Κυριακή προσευχή τά παιδιά τῶν ἱερατικῶν οἰκογενειῶν.

***

Δραττόμενοι τῆς παρουσίας τόσων προσκυνητῶν, ἀφορμηθήκαμε ἀπό τό Ἀποστολικό ἀνάγνωσμα τῆς ἄκρας ταπεινώσεως καί ὑπακοῆς τοῦ Κυρίου, τῆς δοξασμένης ὑψώσεώς Του καί τῆς ἀπόλυτης ἐσχατολογικῆς κυριότητός Του ὡς Θεανθρώπου.

Ἀφ᾽ ἑσπέρας παραβρέθηκαν ὁ βουλευτής κ. Στέφανος Παραστατίδης, ἐνῶ στήν κυριώνυμη ἡμέρα τοῦ Δεκαπενταυγούστου ὁ β΄ Ἀντιπρόεδρος τῆς Βουλῆς κ. Γεώργιος Γεωργαντάς, ὁ Ἀντιπεριφερειάρχης Κιλκίς κ. Ἀνδρέας Βεργίδης, ὁ Δήμαρχος Παιονίας κ. Κωνσταντίνος Σιωνίδης, Ἀντιδήμαρχοι καί ἄλλοι Δημοτικοί Σύμβουλοι, ὁ Ἀντιδήμαρχος τῆς Δ.Ε. Γουμένισσας κ. Εὐάγγελος Καπετάνης, ὁ Πρόεδρος τῆς Δ.Ε. Γουμένισσας κ. Βασίλειος Καραδολάμης, ὁ Διοικητής τῆς 33ης Μ/Κ Ταξιαρχίας Ταξίαρχος κ. Θεόδωρος Ἐλευθεριάδης, ὁ ἐκπρόσωπος τοῦ Ἀστυνομικοῦ Διευθυντῆ Κιλκίς, ὁ Διοικητής τοῦ Α.Τ. Γουμένισσας Ἀστ. Ὑποδιευθυντής κ. Ἀντώνιος Λιακόπουλος, ὁ Ὑποδιοικητής τῶν Π.Υ. Κιλκίς Ἀντιπύραρχος κ. Χρῆστος Γκαντίδης, ὁ Διοικητής τῆς ΠΥ Γουμένισσας Ἀντιπύραρχος κ. Ἐλευθέριος Μελλίδης, ὁ Δασάρχης Γουμένισσας κ. Γεώργιος Φωτιάδης, φορεῖς καί στελέχη τῶν τοπικῶν Πολιτιστικῶν Συλλόγων.

Ἀπευθυνόμενοι πρός τούς παρόντες ―καί τούς ἀκροωμένους ἀπό τή ραδιοφωνική μετάδοση― τονίσαμε τά αὐξανόμενα τρομερά ἐλλείμματα παραδοσιακῆς πίστης στό πρόσωπο τοῦ Κυρίου, παρ᾽ ὅλη τήν ἀπομένουσα βασική θρησκευτικότητα τοῦ λαοῦ προπαντός τήν Μεγ. Ἑβδομάδα καί τό Δεκαπενταύγουστο. Ἄλλοτε ὑπῆρχε μιά τυπική στοιχειώδης κατήχηση, μέ πολύ δυνατό τό λατρευτικό παράδειγμα τῶν οἰκογενῶν καί τῆς κοινωνίας γιά τά μικρά παιδιά καί τούς νέους. Στήν ἐποχή μας ἀπομένει μιά λαογραφική θρησκευτικότητα, στήν ὁποία ἐπενδύει τό ἀσυνείδητο τῆς ἀναζήτησης τοῦ κόσμου μας.

Δέν παρέλειψα νά τονίσω τήν πρόσφατη διάσωση τῶν Ἱ. Μονῶν Ἁγίου Ἐφραίμ Νέας Μάκρης καί τῆς ἱστορικῆς Μονῆς Πεντέλης, ὅπως παλαιότερα ὅλου τοῦ Προκοπίου Εὐβοίας καί τῆς Ἱ.Μονῆς Ὁσίου Δαυΐδ τοῦ Γέροντος, μέ ἐκπληκτική θαυμαστή προστασία ἀπό τόν ὅσιο Ἰωάννη τόν Ρῶσο καί τούς ὁσίους Δαυΐδ καί Ἰάκωβο τῆς Μονῆς.

Ἐπικαλέστηκα ―ἀπό τά ἱστορικά (καί συναξαριακά) δεδομένα τοῦ Βυζαντίου― τήν ἐλεγκτική διαμαρτυρία καί τήν προφητική παρρησία τοῦ ὁσίου Δανιήλ, τοῦ μεγάλου Στυλίτη τῆς Χαλκηδόνας, πού ἀνέσωσε τελικά τήν Κωνσταντινούπολη ἀπό μαζικότερη καταστροφή πυρκαγιῶν, ζητώντας ἀπό τόν τότε Αὐτοκράτορα καί τόν Πατριάρχη νά κηρύξουν μετάνοια, νηστεία καί δεήσεις ταπείνωσης στό λαό. Δυστυχῶς δέν ἀνέμεναν τόση μεγάλη καταστροφή ἀπό τήν πυρκαγιά. Καί ἀφοῦ διαπίστωσαν τό μέγεθος, ταπεινωμένοι καί τρομοκρατημένοι, κατέφυγαν στή μεσιτεία τοῦ ἀνθρώπου τοῦ Θεοῦ, πού δέν εἶχαν ἀποδεχθεῖ τίς προτροπές του. Ὁ στυλίτης τούς ζήτησε προθεσμία νά προσευχηθεῖ καί ὅποια ἀπάντηση ἔπαιρνε, θά τούς ἐνημέρωνε. Ἡ ἀπάντηση ἦταν ὅτι γιά ἑπτά μέρες ἀκόμη ἡ φωτιά θά καίει καί θά καταστρέφει τήν Πόλη, γεγονός τό ὁποῖο καί ἐπαληθεύθηκε.

Μακάρι νά μπορούσαμε νά κρατούσαμε τούς θεούμενους ἀνθρώπους τοῦ Θεοῦ ἀνάμεσά μας γιά νά περιορίσουν τό κακό πού μᾶς βρῆκε. Νά γλίτωναν μέ κείνην τή νηστεμένη ξάγρυπνη διάτορη δέησή τους τά παιδιά μας καί τούς δικούς μας, ἀπό τό σαδισμό τοῦ ἀντιδίκου τῆς σωτηρίας μας, τήν κακία τοῦ “ἀπ᾽ ἀρχῆς ἀνθρωποκτόνου διαβόλου”.

***

Αν καί οἱ περισσότεροι, μέσα στή συλλογική ἀπόγνωση ἀπό τήν ἐμβίωση τῆς φρίκης, δέν θέλησαν νά βλασφημήσουν τή φιλανθρωπία Του, παρά ταῦτα κάποιοι τόλμησαν νά καταλογίσουν ἀπουσία στό Θεό, ὅσοι βεβαίως ἐπιθυμοῦν νά Τόν ἔχουν ἀπόντα ἀπό τή ζωή μας κι ἀπό τήν κοινωνική πραγματικότητα.

“Ἀπό μακριά κι ἀγαπημένοι”, τό νέο μοντέλο θρησκευτικοῦ ἀγνωστικισμοῦ, μέ τή θρησκευτικότητα στά νομικά διεθνή πλαίσια τῶν τυπικῶν ἀτομικῶν δικαιωμάτων. Κάτι ξένο καί παράξενο γιά τήν παραδοσιακή μας θρησκευτικότητα, πού δέν ὑπῆρξε τίποτε λιγότερο καί τίποτε περισσότερο ἀπό ἐκκλησιαστικότητα, ἐκκλησία, σύναξη, κοινοτισμός, κοινωνία σέ συλλογική ἀναφορά καί μέθεξη τοῦ Θεοῦ.

Ὁ Θεός ὅμως –θά μᾶς ἀποκρινόταν ὁ ὅσιος Παΐσιος– μᾶς ἀγαπάει ἀλλά δέν ἐξαναγκάζει τόν ἄνθρωπο νά Τόν ἀγαπήσει. Θέλει τό φιλότιμό μας. Θά ἀναφερθῶ σέ ἕνα περιστατικό πού ἔκανε τόν ἅγιο Παΐσιο νά στενοχωρεθεῖ καί νά “θυμώσει” γιά τό κοσμικό πνεῦμα πού εἶχε διεισδύσει στούς μοναχούς τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Ἔλεγε: παντοῦ ἔβρεχε σέ ὅλη τήν Ἑλλάδα καί μόνο στό Ἅγιον Ὄρος δέν ἔβρεχε, ὅταν οἱ φωτιές στό πέρασμά τους κατέκαιαν τήν βλάστησή του. Φαίνεται ὅτι οἱ μοναχοί πού ζητοῦσαν ἐνίσχυση, δέν κατάλαβαν τίποτε τό πνευματικό καί ὅτι γίνονταν αἰτία νά βλασφημεῖται τό ὄνομα τοῦ Θεοῦ. Καί νά λέει ὁ κόσμος, ποῦ εἶναι ἡ Παναγία τους, γιατί δέν τούς βοηθάει; Ποῦ νά γνωρίζει ὁ κόσμος ὅτι αὐτό ἦταν χαστούκι τῆς Παναγίας γιά νά ἀνανήψουν.

Καί ἐδῶ ἀκριβῶς ἔρχεται καί ξανάρχεται ἡ συνυπευθυνότητα ὅλων μας, γιά ἕνα ρόλο πού μᾶς χαρίστηκε κι ἐμεῖς τόν ἀπορρίψαμε καί διαρκῶς τόν ἀποδυόμαστε, τό ρόλο τῆς δικῆς μας ἄμεσης συνέργειας μέ τήν ἅγια πρόνοια τοῦ Θεοῦ.

Ὅλα τά περιστατικά θαυμάτων τοῦ ἱ. Εὐαγγελίου καί τοῦ Συναξαριστῆ διαλαλοῦν τό δῶρο τῆς ἐλεύθερης καί δυναμικῆς συνέργειας τοῦ ἀνθρώπου στή δράση τῆς ἄκτιστης θείας πρόνοιας μέσα στήν καθημερινότητα, μέσα στήν ἱστορία. Δείχνουν πῶς ζυμώνεται ὁ ἄνθρωπος (καί) μέ τό δικό του κόπο.

Ἔτσι μᾶς ἔπλασε, μᾶς ἀνέπλασε μέ τήν ἐνεργό ὑπακοή τοῦ σαρκωμένου Υἱοῦ Του, ἔτσι μᾶς λύτρωσε-ἔσωσε ὁ Θεός. Μόνο, σάν τό θελήσουμε, μᾶς “γλιτώνει” ἀπό τόν ὀδυνηρότατο τοκετό τῆς ἱστορίας μας, ἡ ὁποία δέν ἐννοεῖ νά μήν τοκίζει τή συλλογική καί τήν ἀτομική ἐπιβίωση στίς πιό ἀκραῖες κακότητες σέ παγκόσμιο καί τοπικό ἐπίπεδο.

Ὡς ἐκκλησιαστικό σῶμα ἔχουμε ἀμοιβαία τήν εὐθύνη νά δώσουμε καί νά ἀντιλάβουμε μεταξύ μας, νά προσφέρουμε καί νά ἀναδεχόμαστε διανθρώπινα καί πανανθρώπινα τήν αἴσθηση τῆς πιό καίριας χρείας· εἴμαστε καλεσμένοι, θεόκλητοι συνεργοί πάνω στή θεόδοτη ζωή μας, ὄχι παθητικοί ἀποδέκτες ἑνός “μαγικοῦ δώρου” πού μᾶς χαρίζεται ἄνωθεν καί μᾶς προσφέρεται γιά νά τό ξοδεύουμε ἀνελέητα ὅπως νά ᾽ναι κι ὅπως μᾶς ἀρέσει· κι ὅσο δέν ἐκκλησιάζουμε τή ζωή μας ὥστε νά γίνει χρόνος καί χῶρος καί τόπος ἱστορικῆς “σάρκωσης” τοῦ Σωτήρα, διακινδυνεύουμε τά πάντα, χάνουμε τό πᾶν. Τότε, ὅ,τι καί νά πασχίσουμε νά συνεισφέρουμε σάν ἀλληλεγγύη, δέν μπορεῖ νά ἀποτρέψει τό πιό τραγικό μας ἔλλειμμα.

***

Ἀναδύθηκαν στή μνήμη μας γεγονότα πού ἐπέτρεψε ὁ Θεός νά ζήσουμε καί νά δυναμώσει ἡ πίστη μας “ἐν αἰσθήσει”. Ἐπιγραμματικά ἀναφέρουμε τήν περίπτωση τῆς διάσωσης τῆς Κατασκήνωσης τῶν κοριτσιῶν στά Γεράνεια, πού κατέφυγαν πρός τήν Παναγία τήν Γιάτρισσα· καί ἀργότερα τήν διάσωση τῆς Μονῆς τοῦ Ὁσίου Παταπίου ἀπό τόν Ἅγιο στήν μεγάλη πυρκαγιά τοῦ 1986.

Ἕνα μεγάλο ἐρωτηματικό παραμένει ἀναπάντητο, πού ἀναμετρᾶται μέ τόν συνήθη ἐφησυχασμό μιᾶς ἰσοπεδωτικῆς ἐπιβίωσης δίχως νόημα ζωῆς: ποῦ εἶναι τό φάρμακο τῆς ζωντανῆς πίστης στό σταυρωμένο κι ἀναστημένο Χριστό μας καί ἡ γιατριά τῆς προσευχῆς, ὁ συλλογικός μας ἐκκλησιασμός, νά γίνουν μιά δυνατή, μιά πολύ δυνατή “ἀντιπυρική” προστασία ἀπέναντι στήν πολυειδή κακόνοια τοῦ ἀλλοτρίου;

Ἀφορμήθηκα τέλος ἀπό τίς νεότερες (εὐτυχῶς ἀκίνδυνες) σεισμικές δονήσεις στή Χαλκιδική, γιά νά ἐπικεντρώσω τήν προσοχή ὅλων στό σεισμό τοῦ Σεπτεμβρίου 1999 στήν περιοχή τῆς Δυτ. Ἀττικῆς, πού τελικά γλίτωσε ἀπό τόν καταβυθισμό γιά λίγα δευτερόλεπτα τελικῆς κατάπαυσης στίς ματακινήσεις τῶν ὑφιστάμενων ρηγμάτων. Τότε ἦταν πού ἡ γερόντισσα Μαρία Τσολάκη προσευχόταν μέ πολλήν ἀγωνία καί πόνο γιά ἕνα τυφλό γέροντα καί τήν χήρα κι ἀσθενή χιλιοβασανισμένη θυγατέρα του, πού διέμεναν σέ σπίτι ἀπό τσιμεντόλιθους στή Φυλή, καί τούς φρόντιζε συχνά. Προσευχόμενη καί γιά ὅλο τόν κόσμο πού ἔπασχε καί ὑπέφερε ἀπό τούς σεισμούς, εἶχε ἀποκάλυψη τῆς Παναγίας μας γιά τήν λυτρωτική ἐκτενή προσευχή Της στόν Κύριο καί γιά τούς φτωχούς ἐκείνους καί γιά ὅλη τήν Ἀττική. Εἶναι χαρακτηριστικοί οἱ λόγοι τῆς Παναγίας: «Προτοῦ γίνει ὁ φοβερός σεισμός, παρεκάλεσα τόν Κύριο γιά ὅλο τόν κόσμο καί ἰδιαίτερα γι’ αὐτούς τούς δύο δυστυχισμένους ἀνθρώπους. Ὁ ἕνας τυφλός, ὅ,τι καί νά πάθαινε, δέν θά μποροῦσε νά συνέλθει. Ἡ θυγατέρα του ἕναν ἄνδρα γνώρισε, αὐτόν πού παντρεύτηκε καί πρόωρα τόν ἔχασε καί τίμησε στό ἀκέραιο τό στεφάνι τοῦ γάμου της. Ὁ Κύριος ἔδωσε ἐντολή στόν ἅγιο Δημήτριο, τόν προστάτη ὅσων κινδυνεύουν ἀπό τούς σεισμούς, καί στόν ἅγιο Γεώργιο, πού εἶναι τῶν πτωχῶν ὑπερασπιστής, νά μήν πάθει τό σπίτι τους τήν παραμικρή βλάβη».

Στήν Ἐκκλησία μας ἀναφέρουμε ὅτι ὁ Θεός μᾶς βοηθάει μέ φανερές καί ἀφανεῖς εὐεργεσίες. Μία μεγάλη ἀφανής εὐεργεσία ἦταν ἡ ἀδρανοποίηση τοῦ ρήγματος πρός τόν Ἀσπρόπυργο ὅταν ὅλα τά ἄλλα ρήγματα εἶχαν ἐνεργοποιηθεῖ. Τά λόγια αὐτά εἰπώθηκαν ἀπό τήν Παναγία στήν Μαρία, ὅταν δείχνοντάς της τό μέγεθος τῆς καταστροφῆς πού θά συνέβαινε, μέ τήν θάλασσα νά ὑπερκαλύψει ἕνα μεγάλο μέρος τῆς Ἀττικῆς. «Ἔτσι θά γινόταν, Μαρία, ἐδῶ πάνω. Ἄν δέν παρακαλοῦσα γονατιστή καί μέ δάκρυα τό Παιδί μου νά σταματήσει τόν καταποντισμό, αὐτό θά γινόταν. Θά καταστρεφόταν μεγάλο μέρος τῆς Ἀττικῆς. Ὅλη αὐτή ἡ περιοχή θά καταποντιζόταν καί θά πλημμύριζε ὁ τόπος ἀπό τήν θάλασσα. Τά νερά τοῦ Σαρωνικοῦ θά ’πεφταν μέ ὁρμή στό βυθισμένο μέρος. Δέν θά ’φηναν τίποτε ὄρθιο. Γι’ αὐτό παρεκάλεσα τόν Κύριο νά ἀδρανοποιήσει τό ἕνα ρῆγμα, νά μήν καταποντισθεῖ ἡ περιοχή».

Αὐτά πού εἰπώθηκαν, ἐπιβεβαιώθηκαν μέ τίς ὕστερες μελέτες τῶν ἐπιστημόνων πού ἀποτύπωναν πάνω σέ χάρτες τούς συσχετισμούς τῶν ρηγμάτων καί τόν κίνδυνο νά ἐνεργοποιηθεῖ καί τό διπλανό ρῆγμα τοῦ Ἀσπροπύργου. Τότε ἡ καταστροφή θά ἦταν βιβλική (περισσότερα καί ἐκτενέστερα δημοσιεύονται σέ ἀφιερωματική ἔκδοση πού κυκλοφορεῖται ὁσονούπω μέ τίτλο “Μαρία Τσολάκη, μιά ζωή θεοδίδακτη”).

Ὅλα αὐτά ―ἄν καί ἐκτενῆ― ὡσάν νά τά ἀποζητοῦσε ὁ λαός μας, πού ἔχει χρείαν δυνατοῦ λόγου, βουτηγμένου στήν αἴσθηση τῆς θεοκτισίας μας, στήν συναίσθηση τῆς πανανθρώπινης ἀδυναμίας ―πού τόσο τραγικά αἰσθητοποιεῖται στήν οἰκολογική κρίση καί στήν ἔξαρση τῶν λογῆς-λογῆς ἀσθενειῶν― ὅπως καί στήν ἀποζήτηση τῆς ζωντανῆς ἐκκλησιακῆς σχέσης μέ τόν ζῶντα Θεό.

***

Τό ἀπόγευμα τοῦ Δεκαπενταυγούστου, μέ τόν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Δράμας κ. Δωρόθεο, ἄλλους κληρικούς καί ἱερατικές οἰκογένειες καί συγγενεῖς ἐκ βαπτισματικῆς “ἀγχιστείας” τῆς μακαρίας Μαρίας, ἐπεσκεφθήκαμε τήν Ἱ.Μονή Ἁγίων Ραφαήλ, Νικολάου καί Εἰρήνης Γουμενίσσης-Γρίβας, ὅπου καί τελέσαμε τρισάγιο ἐπί τοῦ τάφου τῆς ἀγαπητῆς Μαρίας, μνησθέντες τῆς μακαρίας θεοφιλοῦς καί θεοδίδακτης ζωῆς της.

***

Τήν ἑπομένη, 16/8 ὁ Σεβασμιώτατος Δράμας κ. Δωρόθεος ἱερούργησε στήν Ἱερά Μονή Παναγίας Γουμένισσας ―ὅπως τό ἔπραττε ὡς ἱερομόναχος πολλάκις― καί τό ἀπόγευμα χοροστάτησε στόν πανηγυρικό Ἑσπερινό γιά τόν καθιερωμένο παλαιόθεν τριήμερο ἑορτασμό.

Μετείχαμε συγχοροστατῶν ἀπό τό εἰθισμένο παραθρόνι μας. Ἔψαλε στό δεξιό χορό ἡ χορωδία τοῦ κ. Ἰωάννου Χασανίδη καί στόν ἀριστερό οἱ ἱεροψάλτες τῆς Μονῆς.

Πρίν τήν ἀπόλυση, ὁ Σεβασμιώτατος Δράμας κ. Δωρόθεος μίλησε περιεκτικά γιά τό νόημα τῆς περιλάμπρου Θεομητορικῆς ἑορτῆς καί τήν βασική σημασία τῆς καθημερινῆς λειτουργικῆς ζωῆς τῆς Μονῆς γιά τόν τόπο.

Ἐπισήμανε ὅτι τά ἑσπέρια τροπάρια ἑορτασμοῦ τῆς σεπτῆς Κοιμήσεως, ψαλλόμενα συνήθως σέ ἀργό μέλος, ἐκφράζουν μέ ἕναν ἰδιαίτερο τρόπο τόν ξέχωρο ἐκκλησιαστικό πανηγυρισμό τῆς χαρᾶς τῆς πνευματικῆς γιά τήν κοίμηση τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Μέ τά νοήματά τους μᾶς θυμίζουν ὅτι ὁ θάνατος καταπατήθηκε κυριαρχικά ἀπό τόν Κύριο μέ τήν αὐτεξούσια ἐξανάστασή Του, ἀλλά τώρα πλέον ὡς συνέπεια καί συνέχεια τῆς δικῆς Του Ἀναστάσεως γιά ὅλον τόν κόσμο, ἔχουμε τό γεγονός ὅτι μετέστησε πρός τήν ζωή τήν Παναγία Μητέρα τῆς ἐνανθρωπήσεώς Του. “Κλῖμαξ πρός οὐρανόν ὁ τάφος γίνεται”. Αὐτό ἐξεικονίζεται σέ πολυσύνθετες εἰκόνες τῆς Κοιμήσεως, ὅπου παριστάνεται ἡ Παναγία μας κοιμωμένη, ὁ Κύριος νά παραλαμβάνει πρῶτα τήν ψυχή Της, ἀλλά καί στό συμπληρωματικό χῶρο περιμετρικά τῆς εἰκόνος ἱστορεῖται ὁ ἀπόστολος Θωμάς νά προσέρχεται ἀργότερα προσκυνητής καί νά εὑρίσκει τόν τάφο κενό ἀπό τό Θεομητορικό σῶμα. Ὁπότε ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου διδάσκει ἐπίσης τήν ὑπέρβαση τοῦ θανάτου καί τήν ἀμεσότερη κοινωνία ὅσων ἀποβιώνουν μέ τόν Σωτήρα Κύριο, ἀρκεῖ νά ἀποβιώνουν εὐαρεστώντας τόν Κύριο, τουλάχιστον ἐν πίστει καί μετανοίᾳ.

Ὁ Σεβασμιώτατος Δράμας τόνισε τήν πολύ μεγάλη εὐλογία τῆς ὕπαρξης τῆς Παναγίας Γουμένισσας στόν τόπο, γιά τήν καίρια θρησκευτική πρῶτα σημασία (μέ τίς καθημερινές ἱερουργίες καί τίς ἄλλες Ἀκολουθίες, πού δίνουν εὐλογία Θεοῦ καί χάρη καί ἔλεος στούς κατοίκους τῆς κωμοπόλεως), ἀλλά καί γιά τήν παλαιότερη ἐθνική ἱστορική προσφορά (μέ τόν ἐπιστηριγμό τῶν προγενέστερων σέ καιρούς ὁριακῶν ἱστορικῶν ἀγώνων καί πολέμων), ὅπως ἀντίστοιχα συνέβη μέ τήν μαρτυρική Δράμα καί τό ἱστορικό Μοναστήρι τῆς Παναγίας τῆς Εἰκοσιφοίνισσας. Ἐμνήσθη τῆς Παναγίας τῆς Πορταΐτισσας, πού ἀνευρεθεῖσα ἀπεκάλυψε ἐπανειλημμένα ὅτι ἐκείνη προστάτευε τούς μοναχούς ὡσάν πορτάρισσα στό ἱστορικό Ἀθωνικό Μοναστήρι. Ἀναφέρθηκε στίς Παναγιοφάνειες τοῦ ἁγίου Σεραφείμ τοῦ Σαρώφ καί τοῦ τιμηθέντος ὁσίου Ἰωσήφ τοῦ ἡσυχαστοῦ, γιά νά τονίσει τήν περιωπή τῆς οἰκειότητας τῶν Ἁγίων πρός τήν Ὑπεραγία Θεοτόκο. Καί μέ ὅλα αὐτά τόνισε ἐπανειλημμένα τήν προστασία τῆς Παναγίας μας, τήν ἀκοίμητη, ὅπως χαρακτηρίζεται ὑμνολογικά, καί τήν ἀνάγκη ὅλων νά καταφεύγουμε διαρκῶς στήν Μητρική παρουσία καί παρρησία Της.

***

Τό πρωΐ τοῦ Σαββάτου, στόν Ὄρθρο χοροστάτησε ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Φλωρίνης, Πρεσπῶν καί Ἐορδαίας κ. Εἰρηναῖος, ἐνῶ στή θεία Λειτουργία συλλειτουργήσαμε μέ τούς δύο προσκληθέντες Σεβασμιωτάτους Ἀρχιερεῖς Δράμας κ. Δωρόθεο καί Φλωρίνης κ. Εἰρηναῖο.

Παρακληθείς ὁ Σεβασμιώτατος Φλωρίνης κ. Εἰρηναῖος ἀπηύθυνε λόγον διδαχῆς και παρακλήσεως πρός τό ἐκκλησίασμα μέ εὔληπτο θεολογικό περιεχόμενο. Μίλησε γιά τό ἑορταζόμενο γεγονός τοῦ θανάτου-κοιμήσεως τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου.

«…Εἶναι ἰδιαίτερη ἡ χαρά πού ζοῦμε αὐτές τίς μέρες ὡς Εκκλησία. Εἶναι μιά εὐκαιρία, κάθε φορά πού τιμοῦμε τήν Παναγία μας, νά καταφεύγουμε σέ κείμενα, ὅπου προβάλλεται ὡς τό ἱερότερο, τό καθαρότερο καί τό ἁγιότερο πρόσωπο ὅλων τῶν ἐποχῶν τοῦ κόσμου ἀπό τήν δημιουργία τοῦ κόσμου μέχρι τήν συνέλειά του. Καταφεύγουμε σέ κείμενα ἱστορικά, ὅπως το πρωτευαγγέλιο τοῦ ἁγίου Ἰακώβου, ἀπό ὅπου συλλέγουμε στοιχεῖα γιά τήν ζωή καί τό πρόσωπο τῆς Παναγίας, ἀφοῦ μέσα στήν Καινή Διαθήκη ἡ παρουσία Της δίπλα στόν Χριστό, τόν Υἱό της καί Θεό της, εἶναι πολύ διακριτική. Ἐπιπλέον στήν ὑμνολογία τῆς Ἐκκλησίας, πού τήν ἔγραψαν οἱ πατέρες τῶν πρώτων αἰώνων καί σπουδαῖοι ὑμνογράφοι τῆς Ἐκκλησίας καί πατέρες. Ὑπῆρξαν μεγάλοι πατέρες καί θεολόγοι πού ἀσχολήθηκαν θεολογικά μέ τήν ζωή τῆς Παναγίας, ὅπως ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ ὁμολογητής, ὁ ἅγιος Νικόλαος ὁ Καβάσιλας καί πάρα πολλοί ἄλλοι. Ὅμως, νωρίτερα ἡ Ἐκκλησία, γιά λόγους πού προκάλεσαν τήν πίστη της, ξεκαθάρισε μέ τήν Γ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τό 431 στήν Ἔφεσο τήν θεολογία της γιά τό πρόσωπο τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καί τί σημαίνει γιά τήν ζωή καί τήν θεολογία της ἡ Παναγία μας, τόσο στό ἔργο τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Χριστοῦ, ὅσο καί στήν ἱστορία τοῦ κόσμου.

»Ἡ Ἐκκλησία μας λοιπόν ξεκαθάρισε πρῶτον ὅτι ἡ Μαρία, ἡ Μητέρα τοῦ Κυρίου μας, ὑπῆρξε ἄνθρωπος φυσιολογικός, γεννήθηκε ἀπό τήν ἀγάπη καί τήν συζυγική σχέση τῶν γονέων της, τοῦ Ἰωακείμ καί τῆς Ἄννας, οἱ ὁποῖοι ὅμως δοκιμάσθηκαν ἀπό τόν Θεό, γιά νά καταλάβουν ὅτι θά ἔφερναν στόν κόσμο ἕνα ξεχωριστό πρόσωπο.

»Δεύτερον, ὡς ἄνθρωπος φυσιολογικός πού ἔφερε τό προπατορικό ἁμάρτημα, ὅπως γεννήθηκε φυσιολογικά, ἔτσι καί ἀπέθανε φυσιολογικά. Ἐκοιμήθηκε. Αὐτό ἑορτάζουμε αὐτές τίς ἡμέρες. Καί μάλιστα, ἐπειδή ὀνομάζεται ὁ θάνατός Της κοίμηση, γι᾽ αὐτό καί ἡ ἑορτή της αὐτῶν τῶν ἡμερῶν ὀνομάζεται “Πάσχα τοῦ καλοκαιριοῦ”. Στό θάνατο ἔχουμε τό χωρισμό τῆς ψυχῆς ἀπό τό σῶμα, ὅπως αὐτό ἐν προκειμένῳ εἰκονίζεται στήν εἰκόνα τῆς Κοιμήσεως. Ὁ Κύριος βαστάζει ἕνα μικρό κοριτσάκι στήν ἀγκαλιά Του, τήν ψυχή τῆς Παναγίας μας, ἐνῶ κάτω περιβάλλεται ἀπό τούς Ἀποστόλους καί Ἱεράρχες τό νεκρό σῶμα Της. Ἐπιπλέον, τήν τρίτη ἡμέρα, ὅταν προσῆλθαν κατά τά ἔθιμα τοῦ Μωσαϊκοῦ Νόμου νά προσφέρουν τιμές στό νεκρό σῶμα, διαπίστωσαν ὅτι τό σῶμα Της ἔλειπε. Εἴχαμε μετάσταση τοῦ σώματος τῆς Παναγίας μας. Εἶναι ὁ πρῶτος ἄνθρωπος πού ἔζησε τήν τελειότητα τῆς σωτηρίας. Εἶναι φυσιολογικό γιά τήν Ἐκκλησία, ἡ γυναίκα διά τῆς ὁποίας σαρκώθηκε ὁ Θεός τέλειος ἄνθρωπος, ἡ γυναίκα διά τῆς ὁποίας συντελέσθηκε το μυστήριο τῆς σωτηρίας, δέν θά μποροῦσε νά γνωρίσει τήν φθορά. Ἡ Παναγία μας βρίσκεται ὁλοζώντανη στούς οὐρανούς καί, ὅπως ψάλλουμε στό ἀπολυτίκιο, δέν ἀπομακρύνεται ἀπό τόν κόσμο, ἀλλά προσφέρει διαρκῶς τήν προστασία καί τήν βοήθειά Της.

»Τρίτον, ἡ Οἰκουμενική Σύνοδος ἀναγνώρισε στήν Παναγία μας τρία δογματικά ἐπίθετα, μέ τά ὁποῖα ἔκτοτε καί μέχρι τήν συντέλεια τοῦ κόσμου ἡ Ἐκκλησία καί ὁ κάθε πιστός θά ἀπευθύνεται σ᾽ Αὐτήν. Την ὀνόμασε ἐπίσημα Παναγία, Ἀειπάρθενο καί Θεοτόκο… Τά τρία αὐτά ἐπίθετα χρησιμοποιοῦμε διαρκῶς στίς ἀναφορές μας πρός Αὐτήν. Θυμηθεῖτε τήν πιό συνηθισμένη καί γνωστή ἐκφώνηση τῆς Ἐκκλησίας μας σέ κάθε ἀκολουθία “τῆς Παναγίας, Ἀχράντου, ῾Υπερευλογημένης, ἐνδόξου Δεσποίνης ἡμῶν, Θεοτόκου καί Ἀειπαρθένου Μαρίας”…

»Αὐτό πού πρέπει νά μείνει σέ μᾶς, ὅτι εἶναι ἡ Μητέρα τοῦ Χριστοῦ μας, ἀλλά συγχρόνως καί ἡ Μητέρα ὅλων μας, ἐπειδή προερχόμαστε διά τῆς Ἐκκλησίας ἀπό τόν νέο Ἀδάμ.

Ἔχουμε τήν Παναγία κοινή Μητέρα μας, ὅσοι γεννηθήκαμε μετά Χριστόν καί ἀνήκουμε στήν Ἐκκλησία. Μποροῦμε νά ἀπευθυνθοῦμε στήν Παναγία μας μέ μία ἄνεση, μέ θάρρος, μέ μιά συναισθηματική ἀσφάλεια. Ὅπως μικρότεροι ἀπευθυνόμασταν στή μάνα μας, ὅ,τι κι ἄν εἴχαμε κάνει, ἔτσι προσερχόμαστε μέ μιά ἄνεση στήν Παναγία μας. Ὅποτε μᾶς προσκαλεῖ, οἱ χριστιανοί ἐρχόμαστε εὐχαρίστως κοντά Της μέ πολλή χαρά, ὅπως στούς Χαιρετισμούς, στίς Παρακλήσεις. Καί ἀποθέτουμε σ᾽ Αὐτήν τίς δυσκολίες μας, τίς ἁμαρτίες μας, τίς ἀστοχίες μας, τά πάθη μας, τόν πόνο ἀπό τίς ἀσθένειες καί τό θάνατο τῶν δικῶν μας.

»Τήν ὀνομάσαμε Γιάτρισσα, ἐπειδή σ᾽ αὐτήν προστρέχουμε, ὅταν πονᾶμε. Ὅταν χανόμαστε ἀπό τήν ζωή, τήν ὀνομάζουμε Ὁδηγήτρια, γιατί τήν προσκαλοῦμε νά μᾶς προσανατολίσει. Στά αἰτήματά μας τήν θέλουμε νά εἶναι Γοργοϋπήκοος. Καί πάνω ἀπ᾽ ὅλα νά εἶναι Γουμένισσα, Ἡγουμένη τῆς ζωῆς μας…».

***

Μετά τήν θεία Λειτουργία ἐπακολούθησε ἡ λιτάνευση τῆς θαυματοβρύτου εἰκόνος τῆς Παναγίας Γουμένισσας, μέ συμμετοχή τῶν Ἡγουμένων τῆς Ἱ. Μονῆς Παναγίας ἀρχιμ. Ἀγαθαγγέλου καί τῆς Ἱ. Μονῆς Ἁγίων Ραφαήλ, Νικολάου καί Εἰρήνης ἀρχιμ. Βησσαρίωνος, πολλῶν ἱερομονάχων καί ἐφημερίων, τῆς Ἡγουμένης τοῦ Ἱ. Ἡσυχαστηρίου Παναγίας Παραμυθίας-Ἁγίου Γεωργίου Ἀνύδρου γερόντισσας Ἰωάννας μέ τέσσερις Μοναχές, τῶν ἐπωνύμων ἀρχῶν τῆς Παιονίας, μέ τιμητικό ἄγημα στρατιωτῶν καί ἀστυνομικῶν, ἐνῶ “παιάνιζαν” τά Ἐγκώμια τῆς Παναγίας τά γνωστά χάλκινα τῆς Γουμένισσας.

Παρέστησαν ὁ Δήμαρχος Παιονίας κ. Κωνσταντίνος Σιωνίδης, ὁ Πρόεδρος τοῦ Δημοτικοῦ Συμβουλίου Παιονίας κ. Ἰωάννης Παντικίδης, ὁ Ἀντιδήμαρχος Πολιτιστικῶν κ. Κύρος Καλαβάζης, ὁ Ἀντιδήμαρχος τῆς Δ.Ε. Γουμένισσας κ. Εὐάγγελος Καπετάνης ὁ Πρόεδρος τῆς Δ.Κ. Γουμένισσας κ. Βασίλειος Καραδολάμης μέ Συμβούλους τῆς Δ.Κ., ὁ Διοικητής τῆς 33ης Μ/Κ Ταξιαρχίας Ταξίαρχος κ. Θεόδωρος Ἐλευθεριάδης, ὁ ἐκπρόσωπος τοῦ Ἀστ. Διευθυντῆ Κιλκίς Ἀστ. Ὑποδιευθυντής Τροχαίας κ. Κουρτίδης, ὁ Διοικητής τοῦ Α.Τ. Γουμένισσας κ. Ἀντώνιος Λιακόπουλος, ἀξιωματικοί τοῦ στρατοῦ καί τῆς ἀστυνομίας.

Στήν κεντρική πλατεία τῆς πόλεως, εὐλογήθηκε κατά τά εἰωθότα ἡ ἀρτοκλασία, καί ἡ λιτανευτική πομπή ἐπανῆλθε στήν Ἱερά Μονή γιά τήν ἀπόλυση, μέ τό προσκύνημα τῆς Θεομητορικῆς εἰκόνος καθ᾽ ὅλην τήν ἡμέρα.

Μετά τήν ἐπάνοδο τῆς λιτανείας στόν αὔλειο χῶρο τῆς Μονῆς ἡ χορωδία ἔψαλε κατ᾽ ἐνώπιον τῆς θαυματοβρύτου εἰκόνος τό ἀργό “Ἄξιόν ἐστιν” σέ ἦχο β΄. Ἡ Ἱερά Μονή προσέφερε ἀναψυκτικά καί κεράσματα σέ ὅλους τούς μετασχόντες, ἐνῶ ὁ Δῆμος Παιονίας προσέφερε τό ἐπίσημο γεῦμα, στό Ἀρχονταρίκι τῆς Ἱ. Μονῆς Ἁγίων Ραφαήλ, Νικολάου καί Εἰρήνης Γουμενίσσης-Γρίβας.

† Ὁ Γουμενίσσης, Ἀξιουπόλεως & Πολυκάστρου Δημήτριος