Ήρθε η ώρα της «Αναγέννησης»;

Η ελληνική πολιτική κονίστρα τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει σημάδια εγκατάλειψης. Η ανέφελη κυριαρχία της ΝΔ και η εγκαθίδρυση συστήματος 1 ½ κόμματος δεν ήταν κάτι σύνηθες στο μεταπολιτευτικό σκηνικό. Ένα σύστημα Φραγκεστάιν απότοκο της μνημονιακής κρίσης, όπου το τέρας ήταν ο ανερμάτιστος λαϊκισμός και ο Φραγκεστάιν ένας συλλέκτης ημιθανών, ασπόνδυλων πολιτικών κομμάτων. Ωστόσο, οι πρόσφατες ευρωεκλογές κατέδειξαν μια ευκαιρία. Περισσότεροι από 1.300.000 άνθρωποι κούνησαν το μαντήλι στα δύο μεγαλύτερα κόμματα (ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ). Αντί, όμως, να αγκιστρωθούν στο ΠΑΣΟΚ πήγαν στο σπίτι τους, καθιστώντας την αποχή νικήτρια.

Το ΠΑΣΟΚ είναι ένα κόμμα με υψηλό κοινωνικό απόθεμα. Η ιστορική συνέχειά του, η επιρροή του στην τοπική αυτοδιοίκηση, στους επιστημονικούς συλλόγους, στους χώρους εργασίας και τα συνδικάτα είναι συντριπτικά μεγαλύτερη του καχεκτικού εκλογικού αποτυπώματός του. Αυτή η ετεροβαρής σχέση (εκλογικό αποτέλεσμα – κοινωνική αναγνώριση) πρέπει κάποια στιγμή να ανατραπεί. Και οι εσωκομματικές εκλογές του Οκτωβρίου, για την ανάδειξη νέας ηγεσίας είναι η χρυσή ευκαιρία για την προοδευτική παράταξη.

Εύλογα όλοι μιλάνε για πρόσωπα. Ειδικά, το ΠΑΣΟΚ πάντοτε είχε αξιόλογα στελέχη. Σε τέτοια βαθμό, μάλιστα, που αποτέλεσε τον αιμοδότη του πολιτικού συστήματος, συλλήβδην, τα τελευταία δώδεκα χρόνια (μια ανάγνωση των βιογραφικών των πιο προβεβλημένων στελεχών της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ αποδεικνύει του λόγου το αληθές). Σήμερα, οι βασικότεροι διεκδικητές της ηγεσίας είναι οι Ανδρουλάκης – Γερουλάνος – Δούκας (κατ΄ αλφαβητική σειρά). Πράγματι, τα πρόσωπα συγκαθορίζουν την πορεία ενός κόμματος. Ο εκάστοτε πρόεδρος είναι η εικόνα του. Η «φωνή» του. Στο βαθμό που άπαντες συνομολογούν ότι η σημερινή φωνή εντοπίζεται μόνο σε χαμηλές συχνότητες, η αλλαγή ηγεσίας καθίσταται αναπόδραστη ανάγκη.

Το ερώτημα, άραγε, είναι ποιος μπορεί να εμπνεύσει για την επόμενη ημέρα; Ποιος μπορεί να ηγηθεί; Ποιος μπορεί να νικήσει το Μητσοτάκη; Τα ανωτέρω ερωτήματα είναι καίρια, αλλά παραμένουν αποσπασματικά. Την κοινωνία δεν την ενδιαφέρει τόσο ποιος θα νικήσει το νυν πρωθυπουργό, αλλά τι θα κάνει όταν τον νικήσει. Στην περίπτωση αυτή, η απάντηση δεν μπορεί να είναι λακωνική. Απαιτείται να υπάρχει ένα συνεκτικό σχέδιο για την επόμενη ημέρα, ομάδα για να το υλοποιήσει και πρόσωπο που θα ηγηθεί. Αντίστροφη πορεία από αυτή που φαίνεται να απασχολεί τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης και μέρος του στελεχιακού δυναμικού του ΠΑΣΟΚ. Ωστόσο, εάν το τελευταίο δεν προσεγγίσει το ζήτημα με την απαιτούμενη συνέπεια θα παραμείνει σε χαμηλές πτήσεις, ενώ υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις ανάκαμψης του.

Ειδικότερα, οι συνθήκες ρευστότητας του πολιτικού σκηνικού, εξαΰλωσης της κοινωνικής βάσης του ΣΥΡΙΖΑ και απίσχνασης της πολιτικής βάσης της ΝΔ δίνουν τη μοναδική ευκαιρία το ΠΑΣΟΚ να ξανασυνομιλήσει με την ιστορία. Να κάνει την ολική επαναφορά και να καταστεί πρωταγωνιστικός πόλος στο υφιστάμενο πολιτικό σύστημα και όχι ένας παρίας με νεφελώδη πολιτικό λόγο. Τούτο σημαίνει ότι στο ΠΑΣΟΚ πρέπει να επικρατήσουν νέες ιδέες, ένα προγραμματικό πλαίσιο με προοδευτικό πρόσημο και μια νέα ηγεσία που μπορεί να το εκφράσει. Πίσω από τις ιδέες και τις πολιτικές προτάσεις στοιχίζονται οι κοινωνικές ομάδες. Και μέσα από μια δημιουργική συλλογικότητα, το ΠΑΣΟΚ μπορεί να ξανασυστηθεί στην κοινωνία με ένα νέο ιδεολογικό πλαίσιο. Πώς υφαίνονται οι ιδέες στον πολιτικό αργαλειό της ιστορίας; Με γνώση, εμπειρία, αγώνα, όραμα, επιβεβαιώσεις, διαψεύσεις, λάθη, πάθη, κάποιες φορές με απελπισία και κάποιες άλλες με ελπίδα και πίστη.

Αυτήν την προεργασία θα ήθελα να την είχαν κάνει όλοι οι υποψήφιοι πρόεδροι. Κάποιοι έσπευσαν να προβάλουν την υποψηφιότητά τους τη βραδιά της ήττας, αλλά δεν μερίμνησαν να έχουν εγκαίρως πρόταση για την επόμενη ημέρα. Ο μόνος που έχει δημοσιεύσει μια συγκεκριμένη ιδεολογική πρόταση (την ονομάζει Αναγέννηση του ΠΑΣΟΚ και της Ελλάδας) είναι ο Παύλος Γερουλάνος. Όσοι αποδέχονται το ανωτέρω σύστημα ιδεών μπορούν να συνδράμουν στην οικοδόμηση ενός νέου κινήματος που θα ανακτήσει τον προοδευτικό πρωταγωνιστικό του ρόλο στην κοινωνία. Μπορεί, πράγματι, να ήρθε η ώρα …