Μία στις τέσσερις έφηβες έχει βιώσει κακοποίηση

Χριστίνα Πάντζου* (ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ)

Είναι παιδιά ακόμη. Δεν έχουν προλάβει να γνωρίσουν τη ζωή, αλλά έχουν ήδη βιώσει τις πιο σκοτεινές της πλευρές από τις πρώτες τους συναισθηματικές και ερωτικές σχέσεις. Μια στις τέσσερις έφηβες στον πλανήτη μας (το 24% του συνόλου), κάπου δηλαδή 19 εκατομμύρια κορίτσια 15-19 ετών έχουν βιώσει έμφυλη βία σωματική και σεξουαλική από τους συντρόφους (ή και συζύγους τους).

Η έρευνα που αποκαλύπτει αυτά τα αποθαρρυντικά ευρήματα έγινε από ειδήμονες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση The Lancet Child & Adolescent Health κι είναι η πρώτη διεθνής μελέτη που αναλύει δείκτες βίας από 161 χώρες του κόσμου στο διάστημα 2000-2018. Πρόσθετα στοιχεία δε που αφορούσαν τον τελευταίο χρόνο έδειξαν πως πέρσι η μία στις έξι έφηβες (16%) βρέθηκε σε μια σχέση όπου κακοποιούνταν, ποσοστό μεγαλύτερο από την ομάδα των γυναικών 19-49 ετών, όπου το ποσοστό ήταν 13%.

«Η βία στα ζευγάρια ξεκινά σε χρόνο ανησυχητικά πρώιμο για εκατομμύρια γυναίκες στον κόσμο», προειδοποιεί η Πασκάλ Αλοτί, διευθύντρια Ερευνας Σεξουαλικής και Αναπαραγωγικής Υγείας του ΠΟΥ, παραθέτοντας στατιστικές που καταδεικνύουν πως παρά τις διαφορές που υπάρχουν ανά χώρα στο δομικό πρόβλημα της έμφυλης βίας, παντού οι έφηβες είναι πιο ευάλωτες στις καταχρηστικές φαλλοκρατικές σχέσεις κι ο πλανήτης μας απέχει πολύ από το να έχει εξαλείψει τη βία κατά κοριτσιών και γυναικών ως το 2030, όπως φιλοδοξούν (μάλλον φιλοδοξούσαν, αφού μοιάζει πια ανέφικτο) οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ.

«Απέχουμε πολύ από όπου θα οφείλαμε να βρισκόμασταν», συμπλήρωσε η Λίνμαρι Σανδίνια, βασική εκπονήτρια της έρευνας σημαίνοντας συναγερμό για το μεγάλο αριθμό έφηβων κοριτσιών που έχουν γνωρίσει ή βιώνουν κακοποιητικές σχέσεις (που περιλαμβάνουν από ξύλο, κλοτσιές και επιθέσεις με αντικείμενα ως βιασμούς και σεξουαλικές καταχρήσεις) και τονίζοντας πως οι στατιστικές υπολείπονται της πραγματικότητας αφού πολλές από αυτές τις κοπέλες δεν μπορούν καν να συζητήσουν όσα τους συμβαίνουν, πόσο μάλλον να ζητήσουν και να λάβουν βοήθεια. Η μεγαλύτερη βία απαντάται στην Ωκεανία όπου ένα 47% των εφήβων κοριτσιών έχουν κακοποιηθεί, ακολουθεί η υποσαχάρια Αφρική με 40%, ενώ τα χαμηλότερα ποσοστά ανάλογων κρουσμάτων συναντώνται στην Ευρώπη με 10% των εφήβων να είναι επιζώσες έμφυλης βίας. Συνοπτικά, όπως λέει και η έρευνα, το φαινόμενο είναι πολύ συχνότερο στις πιο φτωχές χώρες όπου οι ευκαιρίες (περιλαμβανομένης της παιδείας) είναι ελάχιστες για τις ανήλικες αλλά και σε εκείνες όπου επικρατούν μεγάλες ανισότητες ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες, όχι μόνο εθιμικές, κοινωνικές ή οικονομικές, αλλά και νομικές.

Ανάμεσα στα πολλά δεινά που αντιμετωπίζουν οι έφηβες και συμβάλλουν καταλυτικά στην σωματική ή σεξουαλική κακοποίησή τους στα πλαίσιο μιας σχέσης ζευγαριού είναι οι πρώιμοι γάμοι καθώς «η (πολύ μεγάλη συνήθως) διαφορά ηλικίας των κοριτσιών με τους συζύγους τους δημιουργούν ανισορροπίες εξουσίας, οικονομική εξάρτηση και κοινωνική απομόνωση, γεγονότα όλα που αυξάνουν τις πιθανότητες οι κοπέλες να υποστούν επιθέσεις». Αλλωστε οι πρώιμοι αυτοί γάμοι συνυπάρχουν με άλλες παραδόσεις που μπορεί να ευνοήσουν την κακοποίηση, όπως το έθιμο της προσφοράς προίκας από τους άνδρες για να αποκτήσουν μια «νεαρή» σύζυγο, την οποία συχνά εκλαμβάνουν ως μια ακόμη ιδιοκτησία που αγόρασαν και εκείνες πρέπει να υποτάσσονται σε αυτούς.

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ οι παιδικοί γάμοι (πριν την ηλικία των 18 ετών) αποτελούν μια μάστιγα που μπορεί να καταγγέλλεται (και να απαγορεύεται σε πολλές χώρες) αλλά διαιωνίζεται σε πολλές περιοχές του πλανήτη –από την Ασία και την Αφρική ώς τη Μέση Ανατολή και τη Λατινική Αμερική- όπως δείχνει το γεγονός ότι το 19% των γυναικών ηλικίας 20-24 ετών έχει παντρευτεί πριν από τα 18 του χρόνια.

Η έρευνα τονίζει πως η εφηβεία είναι μια κρίσιμη και ιδιαίτερα ευάλωτη περίοδος για τα κορίτσια, «όπου η βία και η κυριαρχία των ανδρών πάνω στις γυναίκες μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες στην υγεία, την παιδεία και το μέλλον τους». Αυξάνοντας τις πιθανότητες να υποστούν τραυματισμούς, να εκδηλώσουν κατάθλιψη και αγχώδεις διαταραχές, να βιώσουν ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες ή να προσβληθούν από σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα. Εξαναγκάζοντάς τες να εγκαταλείψουν το σχολείο. Και επιτείνοντας την οικονομική και κοινωνική τους εξάρτηση.

«Η έρευνα δείχνει πως για να δώσουμε τέλος στη βία, τα κράτη πρέπει να εφαρμόσουν πολιτικές και προγράμματα που να αυξάνουν την ισότητα», τόνισε η Λίνμαρι Σαρντίνια. «Αυτό περιλαμβάνει να εγγυηθούν τη δευτεροβάθμια παιδεία για όλα τα κορίτσια, την ισότητα δικαιωμάτων και να δώσουν τέλους σε βλαπτικές πρακτικές (όπως π.χ. οι παιδικοί γάμοι) που συχνά διέπονται από τους ίδιους κανόνες ανισότητας που διαιωνίζουν τη βία».

*απο την έντυπη έκδοση της "Εφημερίδας των Συντακτών" - efsyn.gr