Ο Τραμπ ψάχνει τρόπο να... απολύσει τον επικεφαλής της Fed

Στο στόχαστρο του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ έχει μπει για τα καλά ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας (Fed) των ΗΠΑ Zερόμ Πάουελ. Αιτία φαίνεται πως είναι η απροθυμία του Πάουελ να μειώσει τα επιτόκια της Fed, σε μια χρονική περίοδο που ο Τραμπ έχει αναστατώσει το διεθνές εμπόριο και τις αγορές με τους τελειωνιακούς δασμούς που ανακοίνωσε – δημιουργώντας και κλιμακώνοντας έναν επικίνδυνο εμπορικό πόλεμο που μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε παγκόσμια ύφεση.

«Ο πρόεδρος και η ομάδα του θα συνεχίσουν να εξετάζουν το θέμα» της αποπομπής του Ζερόμ Πάουελ, δήλωσε σε δημοσιογράφους ο διευθυντής του Εθνικού Οικονομικού Συμβουλίου Κέβιν Χάσετ, ενώ ο Ντόναλντ Τραμπ επανέλαβε την Τετάρτη και την Πέμπτη τις επιθέσεις του κατά του διοικητή της Fed για την πολιτική του στα επιτόκια.

«Δεν είμαι ευχαριστημένος μαζί του. Τον έχω ενημερώσει και αν θέλω να φύγει, θα φύγει γρήγορα, πιστέψτε με», δήλωσε χθες ο Ντόναλντ Τραμπ, επιβεβαιώνοντας ουσιαστικά πως αναζητεί τρόπο να οδηγήσει στην έξοδο τον Πάουελ.

Υπενθυμίζεται ότι ο Τραμπ διόρισε τον Zερόμ Πάουελ ως επικεφαλής της Fed κατά την πρώτη του θητεία το 2018, όμως σύντομα επήλθε ρήξη στις σχέσεις τους, με αποτέλεσμα τώρα να τον κατηγορεί πως πολιτικοποιεί την κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ. Από την πλευρά του, ο Πάουελ προειδοποίησε την Τετάρτη για τις επιπτώσεις των δασμών που αποφάσισε ο Αμερικανός πρόεδρος, οι οποίες «σίγουρα θα οδηγήσουν σε τουλάχιστον προσωρινή αύξηση του πληθωρισμού».

Μπορεί να τον «απολύσει»;

Οι εξουσίες του Αμερικανού προέδρου δεν του παρέχουν τη δυνατότητα να αποπέμψει απευθείας τους επικεφαλής της Fed. Ειδικότερα, οι περισσότεροι νομικοί συμφωνούν ότι ο Τραμπ δεν μπορεί να απολύσει τον Πάουελ από το διοικητικό συμβούλιο της Fed, αν και υπάρχει μικρότερη συμφωνία για το αν ένας πρόεδρος μπορεί να τον απομακρύνει από την προεδρία.

Για να παύσει από τα καθήκοντά του τον Πάουελ, ο Ρεπουμπλικάνος δισεκατομμυριούχος θα πρέπει να εκκινήσει μια μακρά διαδικασία και να αποδείξει ότι ο Πάουελ διέπραξε ένα σοβαρό λάθος. Η υπόθεση θα καταλήξει σχεδόν σίγουρα στο Ανώτατο Δικαστήριο.

Σημειώνεται ότι υπάρχει ήδη υπόθεση ενώπιον του Ανώτατου Δικαστηρίου για το αν ο πρόεδρος των ΗΠΑ μπορεί να απολύσει ανώτατα στελέχη σε ανεξάρτητους φορείς. Η εν λόγω υπόθεση αφορά τις απολύσεις δύο αξιωματούχων από τον Τραμπ: ο ένας από το Εθνικό Συμβούλιο Εργασιακών Σχέσεων και ο άλλος από υπηρεσία που προστατεύει τους εργαζόμενους από πολιτικές παρεμβάσεις. Την περασμένη το Ανώτατο Δικαστήριο άφησε τις απολύσεις όπως έχουν, ενώ βρίσκεται σε διαδικασία εξέτασης της υπόθεσης. Ενδεχομένως, λοιπόν, να αποφανθεί τελικά ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ, ως επικεφαλής της εκτελεστικής εξουσίας, μπορεί να απολύσει αξιωματούχους σε οποιαδήποτε ομοσπονδιακή υπηρεσία.

Από την πλευρά του, ο Πάουελ δήλωσε ότι παρακολουθεί στενά την υπόθεση με τους δύο αξιωματούχους. Υποστήριξε πάντως, ότι η όποια απόφαση μπορεί να μην επηρεάσει το τι θα γίνει με τη Fed, καθώς η Ομοσπονδιακή Τράπεζα έχει κατά το παρελθόν τύχει ειδικής μεταχείρισης, με τους δικαστές του Ανώτατου Δικαστηρίου να έχουν προβεί σε εξαιρέσεις για χάρη της, στο παρελθόν.

Το θέμα της ανεξαρτησίας

Σε κάθε περίπτωση, ο Τραμπ έχει εντείνει τις επιθέσεις του κατά του Πάουελ, δημιουργώντας εύλογα ερωτήματα που αγγίζουν το ζήτημα της ανεξαρτησίας της Fed.

Οι περισσότεροι οικονομολόγοι ανησυχούν ότι μια επίθεση στη μακροχρόνια ανεξαρτησία της Ομοσπονδιακής Τράπεζας από την πολιτική ηγεσία θα διαταράξει περαιτέρω τις διεθνείς αγορές και θα εντείνει την αβεβαιότητα που περιβάλλει την οικονομία.

Ταυτόχρονα, η ανεξαρτησία της Fed στηρίζεται από τους περισσότερους οικονομολόγους και επενδυτές της Wall Street. Υπενθυμίζεται ότι η Ομοσπονδιακή Τράπεζα ασκεί εκτεταμένη εξουσία στην οικονομία των ΗΠΑ: Μειώνοντας το βραχυπρόθεσμο επιτόκιο που ελέγχει –κάτι που συνήθως κάνει όταν η οικονομία παραπαίει– η Fed μπορεί να κάνει τον δανεισμό φθηνότερο και να ενθαρρύνει περισσότερες δαπάνες, επιταχύνοντας την ανάπτυξη και τις προσλήψεις. Όταν αυξάνει το επιτόκιο –το οποίο κάνει για να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό– μπορεί να αποδυναμώσει την οικονομία και να προκαλέσει απώλειες θέσεων εργασίας.

Οι οικονομολόγοι φέρεται να προτιμούν τις ανεξάρτητες κεντρικές τράπεζες, επειδή μπορούν πιο εύκολα να περάσουν αντιδημοφιλή μέτρα για την καταπολέμηση του πληθωρισμού, όπως η αύξηση των επιτοκίων, γεγονός που καθιστά ακριβότερο τον δανεισμό για αγορά σπιτιού, αυτοκινήτου ή συσκευής.

Η σημασία μιας ανεξάρτητης Fed εδραιώθηκε για τους περισσότερους οικονομολόγους μετά την εκτεταμένη άνοδο του πληθωρισμού τη δεκαετία του 1970 και τις αρχές της δεκαετίας του 1980. Ο πρώην πρόεδρος της Fed Άρθουρ Μπερνς έχει κατηγορηθεί πως επέτρεψε στον επώδυνο πληθωρισμό εκείνης της εποχής να επιταχυνθεί, υποκύπτοντας στην πίεση του προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον να διατηρήσει τα επιτόκια χαμηλά ενόψει των εκλογών του 1972. Ο Νίξον φοβόταν ότι τα υψηλότερα ποσοστά θα του στοίχιζαν τις εκλογές, τις οποίες κέρδισε συντριπτικά.

Ο Πoλ Βόλκερ διορίστηκε τελικά πρόεδρος της Fed το 1979 από τον πρόεδρο Τζίμι Κάρτερ και προώθησε το βραχυπρόθεσμο επιτόκιο της Fed στο εκπληκτικά υψηλό επίπεδο τού σχεδόν 20% (αυτή τη στιγμή είναι στο 4,3%). Τα εντυπωσιακά ποσοστά προκάλεσαν μια απότομη ύφεση, ώθησαν την ανεργία σε σχεδόν 11% και προκάλεσαν εκτεταμένες διαμαρτυρίες. Ωστόσο, ο Βόλκερ δεν πτοήθηκε. Στα μέσα της δεκαετίας του 1980, ο πληθωρισμός είχε υποχωρήσει ξανά σε χαμηλά, μονοψήφια νούμερα. Η προθυμία του Βόλκερ να προκαλέσει «πόνο» στην οικονομία για να μειώσει τον πληθωρισμό θεωρείται από τους περισσότερους οικονομολόγους ως βασικό παράδειγμα της σημασίας που έχει να είναι ανεξάρτητη η Fed.

πηγή: efsyn.gr

* κεντρική φώτο: Ο διοικητής της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας (Fed), Ζερόμ Πάουελ | Tom Williams, Pool via AP