Οξύτατο κοινωνικό πρόβλημα η στεγαστική κρίση

Eνώ τα συναρμόδια υπουργεία ετοιμάζουν πυρετωδώς το «στεγαστικό πακέτο» που θα ανακοινώσει ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ και κυβέρνηση και πρωθυπουργικό γραφείο «τσεκάρουν» μέτρα και ρυθμίσεις διά διαρροών στον φιλοκυβερνητικό Τύπο, η στεγαστική κρίση κορυφώνεται, αναδεικνυόμενη σε οξύ κοινωνικό πρόβλημα, μια πραγματική κοινωνική «μάστιγα».

Οι κυβερνητικές διαρροές για τις ανακοινώσεις στη ΔΕΘ δεν δημιουργούν κάποια αισιοδοξία· στον βαθμό που είναι ακριβείς, είτε θα επιδεινώσουν το πρόβλημα (με τα επιδοτούμενα προγράμματα απόκτησης κατοικίας) είτε θα αποδειχθούν ασπιρίνες για την αντιμετώπιση βαριού νοσήματος σε τελικό στάδιο.

Οι λόγοι είναι δύο:

Πρώτο, τα επιδοτούμενα προγράμματα απόκτησης κατοικίας («Σπίτι μου 2» κ.λπ.) αυξάνουν τη ζήτηση και επομένως συντελούν στην ανοδική τάση των τιμών. Η διεύρυνση των εισοδηματικών κριτηρίων και η αύξηση του μπάτζετ στα σχετικά προγράμματα δεν αναιρούν το γεγονός ότι η ζήτηση για συγκεκριμένων προδιαγραφών ακίνητα θα αυξηθεί, παρασύροντας τις τιμές ακόμη ψηλότερα.

Δεύτερο, τα μέτρα παροχής φορολογικών κινήτρων ή αντικινήτρων για την ανακαίνιση κλειστών κατοικιών και την είσοδό τους στην αγορά μπορούν επίσης να ενισχύσουν την τάση ανόδου των τιμών, είτε ως αντιστάθμισμα στα φορολογικά αντικίνητρα είτε για να χρηματοδοτήσουν τις δαπάνες ανακαίνισης είτε και τα δύο. Οταν δεν υπάρχουν πολιτικές που να περιορίζουν την ξέφρενη αύξηση των τιμών ή πολιτικές που να περιορίζουν δραστικά τη μαζική «δέσμευση» κατοικιών στις πλατφόρμες βραχυπρόθεσμης ενοικίασης (Airbnb κ.λπ.), όλα τα κόστη μπορούν να μετατεθούν στην τιμή αγοράς ή ενοικίασης όταν αυτή διαμορφώνεται εντελώς ανεξέλεγκτα.

Η στεγαστική κρίση σε αριθμούς

Τα στοιχεία που συνθέτουν το πρόβλημα είναι πραγματικά σοκαριστικά:

● Το 45,5% των πολιτών στη χώρα μας ζει σε νοικοκυριά με καθυστερήσεις σε στεγαστικά δάνεια, ενοίκια ή λογαριασμούς κοινής ωφέλειας. Στη λίστα με τις χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά για το 2022, ακολουθούν η Βουλγαρία (19,9%), η Ρουμανία (18,4%), η Κροατία (15,7%), όταν ο μέσος όρος στην Ε.Ε. είναι 9,2% σύμφωνα με τη Eurostat. Η αύξηση κατά 9,1 μονάδες σε σχέση με το 2021 (36,4%) αντιστοιχεί σε περίπου 910.000 περισσότερα άτομα.

● Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τις συνθήκες διαβίωσης των νοικοκυριών, οι δυσκολίες στην πληρωμή ενοικίου, δόσης δανείου, πάγιων λογαριασμών και καταναλωτικών δανείων ήταν η συνιστώσα στέρησης που παρουσίασε το 2023 τη μεγαλύτερη ετήσια αύξηση: 62,5%! Πλέον στο σύνολο του πληθυσμού (φτωχοί και μη φτωχοί) σχεδόν ένα στα δύο νοικοκυριά (ποσοστό 47,3%) δυσκολεύεται να πληρώσει το νοίκι, τη δόση δανείου και τους λογαριασμούς, ενώ το 2022 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 29,1%. Τα φτωχότερα νοικοκυριά αντιμετωπίζουν φυσικά μεγαλύτερα προβλήματα, με το ποσοστό να φτάνει πλέον στο 79,1%. Δηλαδή 8 στα 10 νοικοκυριά δηλώνουν οικονομική αδυναμία να αντεπεξέλθουν στις πληρωμές ενοικίου, δόσεων δανείων και πάγιων λογαριασμών.

● Το 74,2% των ενοικιαστών στη χώρα μας δαπανά άνω του 40% του εισοδήματος για το κόστος στέγασης, όταν ο μέσος όρος στην Ευρώπη είναι 21,2% σύμφωνα με τη Eurostat.

● Το 71,9% των Ελλήνων 18-34 ετών ζει στο παιδικό του δωμάτιο, με τη χώρα μας να κατέχει τη 2η θέση στο σύνολο των χωρών της Ε.Ε. σύμφωνα με τη Eurostat.

● To 76,9% των ενοικιαστών, εφόσον πληρώσει τα έξοδα του σπιτιού, κάνει περικοπές στα βασικά αγαθά ή λαμβάνει οικονομική βοήθεια από τρίτους για να αντεπεξέλθει στις υπόλοιπες βασικές του ανάγκες.

● Το ποσοστό ιδιοκατοίκησης στην Ελλάδα είναι 72,8%, καταγράφοντας μείωση κατά 2,6 ποσοστιαίες μονάδες το χρονικό διάστημα 2019-2022. Η μείωση αυτή αντιστοιχεί σε 102.695 κατοικίες (3.949.900 το στεγαστικό απόθεμα το 2019 - Eurostat). Στη χώρα μας δεν έχει καταγραφεί μικρότερο ποσοστό ιδιοκατοίκησης από το 2005 έως και σήμερα, ακόμη και στα δύσκολα χρόνια των μνημονίων.

Τι έκαναν άλλες ευρωπαϊκές χώρες και... δεν έκανε η Ελλάδα

Πολλές χώρες της Ευρώπης εφαρμόζουν εδώ και πολλά χρόνια πολιτικές στέγασης με βασικό άξονα τα χρηματοδοτούμενα από το κράτος προγράμματα κοινωνικής κατοικίας. Παρά το γεγονός ότι το Ταμείο Ανάκαμψης ήταν η ιδεώδης ευκαιρία για ένα τέτοιο πρόγραμμα και στη χώρα μας, η κυβέρνηση το απέφυγε. Η Ελλάδα ενέταξε στα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης ένα πρόγραμμα ύψους… 1,3 εκατ. ευρώ για ανακαίνιση 70 κατοικιών στον Δήμο Αθηναίων και 30 κατοικιών στον Δήμο Θεσσαλονίκης! Αλλες χώρες της Ε.Ε. αξιοποίησαν το Ταμείο Ανάκαμψης εντάσσοντας σημαντικά προγράμματα κοινωνικής κατοικίας:

● Η Ισπανία εντάχθηκε με πρόγραμμα ύψους 1 δισ. ευρώ για να κατασκευάσει 20.000 νέες κοινωνικές κατοικίες, όταν ήδη διαθέτει 290.000 κοινωνικές κατοικίες.

● Η Πορτογαλία εντάχθηκε με πρόγραμμα ύψους 2,7 δισ. ευρώ για να κατασκευάσει 26.000 νέες κοινωνικές κατοικίες, ενώ διαθέτει ήδη 130.000 κοινωνικές κατοικίες.

● Η Ιταλία εντάχθηκε με πρόγραμμα ύψους 1 δισ. ευρώ για να κατασκευάσει 10.000 νέες κοινωνικές κατοικίες.

Συνολικά 7 χώρες της Ε.Ε. δαπανούν 5,5 δισ. ευρώ για να ενισχύσουν την προσφορά κατοικιών με προγράμματα κοινωνικής κατοικίας. Η Ελλάδα δεν διαθέτει καν φορέα κοινωνικής κατοικίας...

Παράλληλα, εκτός των νέων στεγαστικών πολιτικών που εφαρμόζουν, επέβαλαν πλαφόν στις αυξήσεις των ενοικίων και στις οικιστικές μισθώσεις.

πηγή: efsyn.gr