Παραμένουν «ιπτάμενες» οι τιμές των τροφίμων

Δεν λέει να πέσει με τίποτα ο πληθωρισμός στα τρόφιμα, ο οποίος όχι μόνο δεν μειώθηκε τον Απρίλιο, όπως υπόσχονταν τα μέτρα Σκρέκα, αλλά «τσίμπησε» στο 5,4% από 5,3% τον Απρίλιο. Τον χορό της ακρίβειας εξακολουθεί να σέρνει το ελαιόλαδο, οι τιμές του οποίου εμφανίζουν μεσοσταθμικά ετήσια αύξηση 63,7% (στην πραγματικότητα τα επώνυμα τυποποιημένα ελαιόλαδα έχουν ακριβύνει 80%-90%).

Ο Γενικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή εμφάνισε οριακή αποκλιμάκωση, στο 3,1% από 3,2% τον Μάρτιο, επιστρέφοντας στα επίπεδα του Ιανουαρίου. Σε ετήσιο επίπεδο ωστόσο ο πληθωρισμός αποδεικνύεται εξαιρετικά ανθεκτικός, καθώς οι φετινές αυξήσεις είναι υψηλότερες από τις περσινές (Απρίλιος 2022-23) που κινήθηκαν στο 3%. Ανησυχητική είναι και η επιμονή του λεγόμενου «δομικού» πληθωρισμού, που δεν περιλαμβάνει τις ευμετάβλητες τιμές της ενέργειας και των τροφίμων και γι’ αυτό θεωρείται πιο αντιπροσωπευτικός για την κατάσταση της οικονομίας.

Το «ξεφούσκωμα» των τιμών στο Φυσικό Αέριο (-26,9%), δύο χρόνια μετά τον υπερδιπλασιασμό τους τους με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία, και δευτερευόντως στο ηλεκτρικό ρεύμα (-7,4%) παρασύρει ελάχιστα προς τα κάτω τον δείκτη τιμών στην κατηγορία «Στέγαση» (μόλις -0,5%). Πτωτικά κινήθηκε ο δείκτης «Επικοινωνίες» (-1,3%) λόγω της μείωσης στις τηλεφωνικές υπηρεσίες, ωστόσο οι διαδικτυακές συνδέσεις, ιδίως τα δεδομένα κινητής τηλεφωνίας, είναι από τα ακριβότερα στην Ευρώπη (βλ. «Εφ.Συν.» 22/4 «Η Ελλάδα έχει το πιο αργό, ακριβό και αναξιόπιστο ίντερνετ»). Οι τιμές σε όλες τις υπόλοιπες βασικές κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών κινούνται ανοδικά για τρίτη συνεχή χρονιά, επιδρώντας σωρευτικά στον πληθωρισμό και επιδεινώνοντας το φαινόμενο της «κρίσης κόστους ζωής και αξιοπρεπούς διαβίωσης» όπως το αποκαλούν οι ερευνητές.

Πέρα από την απλή ανάγνωση των στατιστικών στοιχείων, οι πιο προβληματικές είναι οι επιπτώσεις του «εισοδηματικού τιμάριθμου» στα κατώτερα και μεσαία εισοδήματα. Οπως απέδειξε πρόσφατη έρευνα της εταιρείας Netrino, αν για τον μέσο όρο των εισοδημάτων ο πληθωρισμός «έτρεξε» με 15% την περασμένη πενταετία, για όσους πληρώνονται μέχρι 750 ευρώ τρέχει με 19% και για όσους παίρνουν ώς 1.100 ευρώ με 18%.

Η «ταξικότητα» του τιμάριθμου είναι ιδιαίτερα εμφανής στα είδη διατροφής, αφού, ενώ για τον μέσο όρο των εισοδημάτων τα τρόφιμα αποτελούν το 20% των μηνιαίων δαπανών, για τους φτωχότερους είναι πάνω από 30%. Λάδι στη φωτιά της ακρίβειας -εκτός από τον «ρευστό χρυσό» της ελιάς- εξακολουθούν να ρίχνουν τα φρούτα και τα λαχανικά με ετήσιες ανατιμήσεις 11,6% και 6,1% αντίστοιχα. Το φρέσκο ψάρι τείνει να γίνει είδος πολυτελείας αφού ακρίβυνε 10,6%, ενώ οι υψηλές ανατιμήσεις στην κατηγορία «μεταλλικό νερό-αναψυκτικά-χυμοί φρούτων» με 12,5% μάς κάνουν να πούμε το νερό νεράκι και την πορτοκαλάδα πορτοκαλαδίτσα.

Η διάλυση του ΕΣΥ έφερε εκτόξευση στα ασφάλιστρα υγείας, που ακρίβυναν 14%, τα φάρμακα ακρίβυναν 5,5%, η νοσοκομειακή περίθαλψη 3,4%, ενώ γενικά ο δείκτης τιμών στην κατηγορία «Υγεία» αυξήθηκε κατά 3,6%. Το «πακέτο διακοπών», ήδη απλησίαστο για τους πολλούς, αυξήθηκε κατά 7,9%.

Αγωνία για το ελαιόλαδο

«Παγωμένες» είναι οι εμπορικές πράξεις για το ελαιόλαδο στη χονδρική αγορά σε όλη την Ευρώπη, αφού όλοι περιμένουν να δουν πώς θα εξελιχθεί η φετινή παραγωγή για να διαμορφωθούν οι νέες τιμές.

Σύμφωνα με τον Μύρωνα Χιλετζάκη, πρόεδρο Μικρών Συνεταιρισμών της Εθνικής Ενωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Ελλάδας (ΕΘΕΑΣ), όλα θα εξαρτηθούν από τις καιρικές συνθήκες, καθώς ήδη σημειώθηκαν πλημμυρικά φαινόμενα και ακολουθεί μίνι καύσωνας που απειλεί την ανθοφορία. Οπως μας λέει, προς τα τέλη Μαΐου-αρχές Ιουνίου, αφού θα έχει «δέσει» ο ελαιόκαρπος, θα μπορούν να γίνουν πιο ασφαλείς προβλέψεις για τις ποσότητες της παραγωγής.

Μετά από μια πολύ κακή χρονιά, με μείωση της παραγωγής ελαιολάδου στην Ελλάδα κατά 50-55% (ενώ αντίθετα Ισπανία και Ιταλία είχαν αυξημένη παραγωγή 27% και 37%), οι ελαιοπαραγωγοί της Κρήτης ευελπιστούν να έχουν βελτιωμένες αποδόσεις. Τις τιμές πάντως θα τις καθορίσει η Ισπανία που παράγει το 50% του ελαιολάδου παγκοσμίως, ενώ φέτος αναμένεται να αυξήσει και άλλο την παραγωγή της. Αν συμβεί αυτό, θα μπορούμε να αναμένουμε σχετική αποκλιμάκωση των διεθνών τιμών, άρα και στην Ελλάδα, που όμως δεν πρόκειται να δούμε στη λιανική πριν από τον Μάρτιο του 2025 (αφού τότε φτάνει στα ράφια το ελαιόλαδο της ελαιοκομικής περιόδου 2023-24).

Από την έντυπη έκδοση της Εφημερίδας των Συντακτών - Αφροδότη Τζιάντζη