Πολύκεντρο Γιαννιτσών: «Ξύπνησε» η Μικρασία στην εκδήλωση για τα 100 χρόνια της μαύρης επετείου

του Παύλου Νεκτάριου Παπαδόπουλου

Μία όμορφη, «ανοιχτού χώρου» μιας και βοήθησε ο καιρός, εκδήλωση για τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή, έγινε στην Πλατεία Ανδρέα Παπανδρέου, στο Πολύκεντρο Γιαννιτσών.

Με «οδηγό» το Εργατικό Κέντρο, για την εκδήλωση συνεργάστηκαν οι Μικρασιατική Εστία Πέλλας, Εύξεινος Λέσχη Γιαννιτσών, Σύλλογος Ποντίων Γιαννιτσών, Ιστορικός Σύλλογος “Αρσούς Gurpinar” Σύνδεσμος Ελληνοτουρκικής Φιλίας, Σύλλογος Στραντζαλιωτών Ν. Πέλλας «Η Στράντζα», Σύλλογος Κρητών και Φίλων Κρήτης «Μινωΐτες» Γιαννιτσών, Πολιτιστικός και Ψυχαγωγικός Σύλλογος εργαζομένων Εργατικού Κέντρου Γιαννιτσών, Παρέμβαση Πολιτών Πέλλας.

Ομιλητής της εκδήλωσης, ένας γνωστός για τους αναγνώστες της ΠΕΛΛΑNEWS, ο διδάκτωρ Σύγχρονης Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, συγγραφέας, Βλάσης Αγτζίδης, άρθρο του οποίου είχατε την ευκαιρία να διαβάσετε σε δύο φύλλα που έχουν προηγηθεί από την εφημερίδα μας, στο πλαίσιο και δικών μας έντυπων αφιερωμάτων στη μαύρη επέτειο της Μικρασίας.

Της ομιλίας του κ. Αγτζίδη στο κοινό, που πλημμύρισε τον χώρο της Πλατείας δείχνοντας μεγάλο ενδιαφέρον για το ζήτημα, με έναν ομιλητή απόλυτο γνώστη του, προηγήθηκαν η εισήγηση που έκανε η Πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Γιαννιτσών Θεανώ Ζουρνατζίδου, η οποία συντόνισε την εκδήλωση, καθώς υπήρξε και «μουσική επένδυση» τονίζοντας το κλίμα της “μαύρης επετείου”, με ένα όμορφο μουσικό σχήμα, με τη συμμετοχή και μαθητών του Μουσικού Σχολείου Γιαννιτσών, οι οποίοι τραγούδησαν αλλά και έδωσαν από την πλευρά τους, με τη μουσική νότα της ποντιακής λύρας, συγκινησιακό κλίμα.

Ο Βλάσης Αγτζίδης, αναφερόμενος στο σήμερα σημείωσε πως «έχουν επανέλθει η Νεότουρκοι, οι απόγονοι όσων οργάνωσαν όλα όσα περάσαμε. Ο τουρκικός ιμπεριαλισμός είναι δομικό κομμάτι της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας».

Ο γνωστός συγγραφές και ιστορικός, αναφέρθηκε στα γεγονότα της περιόδου για να αναλύσει γιατί χάσαμε, ξεκινώντας από την περίοδο του 1914 και φτάνοντας έως το 1922, με κάποιες αναφορές και σ’ αυτά που ακολούθησαν. Μια γεύση σε εικόνες έλαβε το παριστάμενο κοινό μέσω video wall, όπου διάφορες ασπρόμαυρες φωτογραφικές αποτυπώσεις «γύριζαν τον χρόνο πίσω», σε ένα ταξίδι στην εποχή εκείνη.

Περιέγραψε την κατάσταση στην Ελλάδα, με τις διαμάχες των «Διαφωτιστών και Αντιδιαφωτιστών» ουσιαστικά, μέσα από τη σύγκρουση του Βενιζέλου με το παλαιοκομματικό σύστημα μιας ρημαγμένης Ελλάδας, τη στιγμή που έπρεπε να σταθούμε στις εξελίξεις που ακολούθησαν το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, όπου η Ελλάδα, όπως είπαν και οι Γάλλοι άλλωστε που φώναξαν ότι «στη μοιρασιά παίρνουμε πολλά σε σχέση με τη συμμετοχή μας». Όμως, εξήγησε γιατί τελικώς ο Βενιζέλος δεν μπορούσε να κάνει διαφορετικά, από το στείλει στρατεύματα στη Μικρά Ασία, αλλά παράλληλα αναφέρθηκε και στις λάθος στρατηγικές/πολιτικές που ακολούθησαν και οι οποίες επέφεραν την αποτυχία και την ήττα ουσιαστικά, σε όλα τα μέτωπα.

Αναφέρθηκε στις χαμένες ευκαιρίες που είχε η Ελλάδα για συνεννόηση με τον Πόντο και την Κύπρο, κάπου στα 1915, στις σχέσεις μας και στο τι πίστευε η Αντάντ και πως κινήθηκε, το «φιλογερμανικό» γύρισμα της Ελλάδας με την επαναφορά Βασιλιά και τι αυτά επέφεραν, στο γεωγραφικό στατιστικό πεδίο της παρουσίας του Ελληνισμού σε Σμύρνη και παράλια, σε σχέση ακόμη και με περιοχές της Ελλάδας, που η ελληνική παρουσία ήταν από 3^η σε πληθυσμό (όπως στη Θεσσαλονίκη), ή μόλις το 5% του συνόλου του πληθυσμού (όπως στο Κιλκίς), τη στιγμή που η ελληνική παρουσία στο Σατζάκειο Σμύρνης και σε ανθρώπινο δυναμικό και σε έλεγχο οικονομίας, στο 90%!

Αναφέρθηκε ακόμη και σε ανορθολογισμούς που υπήρξαν, όπως η παρουσία αντιπολεμικού μετώπου στην Ελλάδα, τη στιγμή που ο στρατός βρισκόταν στη Μικρά Ασία, κάτι που αυτόματα «εναντιωνόταν απέναντι στους Μικρασιάτες, ακόμη και στους Ποντίους (...) Την ίδια στιγμή που στην Ευρώπη έφθινε η μοναρχία, στην Ελλάδα ήρθε ο Κωνσταντίνος. Αυτά δημιούργησαν «σύγχυση» και «ανάλογες συμπεριφορές» από πλευράς των δυνάμεων της Αντάντ». Αυτά, πληρώθηκαν μετά…

Ο κ. Αγτζίδης, σημείωσε και αριθμητικά στοιχεία με το πόσοι άνδρες, πόσα γυναικόπαιδα αιχμαλωτίστηκαν, εκκαθαρίστηκαν, εκδιώχθηκαν, πόσοι κατάφεραν να φύγουν και έφθασαν στην Ελλάδα, με τις επίσημες καταγραφές να μην είναι συνεπής με την πραγματικότητα, αναφέροντας τα κατά προσέγγιση πραγματικά δεδομένα. Μεγάλης σημασίας κεφάλαιο, μιας και το προσφυγικό άλλαξε και το «ρου» της Ελλάδας, με την παρουσία τους και την σιγά σιγά ανάπτυξη και «φώτα» που έφεραν σε πολλούς και σημαντικούς για το μέλλον της χώρας τομείς.

Μέσα από ερωτήματα του κοινού, που έως το τέλος της ομιλίας παρακολουθούσε με ενδιαφέρον όσα ο διδάκτωρ Σύγχρονης Ιστορίας ανέφερε, σημείωσε περαιτέρω λεπτομέρειες, πάνω σε συγκεκριμένα γεγονότα, πρόσωπα και συμπεριφορές, ακόμη και όπως η προσωπικότητα του Ελευθέριου Βενιζέλου, κάτι το οποίο επίσης αποτελεί ένα μεγάλο κεφάλαιο της ιστορίας. Ανάμεσα στο κοινό παρόντες, Πρόεδροι και εκπρόσωποι των συνεργαζόμενων πολιτιστικών φορέων της πόλης, καθώς και εκπρόσωποι άλλων συλλογικών φορέων, Βουλευτές, ο Δήμαρχος Δήμου Πέλλας, αρχηγοί και εκπρόσωποι παρατάξεων του Δημοτικού Συμβουλίου.

Να σημειώσουμε πως, αναφερόμενος και ο κ. Αγτζίδης, όπως και ομιλητές άλλων εκδηλώσεων που προηγήθηκαν στα Γιαννιτσά, στον όρο «Γενοκτονία», καθώς η θέση του κ. Αγτζίδη αναφέρει ξεκάθαρα πως «Η αναγνώριση του γεγονότος ότι διεπράχθη Γενοκτονία κατά των ελληνικών πληθυσμών στην Ανατολή από τον καθ’ ύλην αρμόδιο διεθνή ακαδημαϊκό οργανισμό, τον International Association of Geoncide Scholars-IAGS, ή η παραδοχή του ιστορικού αυτού γεγονότος από σημαντικούς Τούρκους ιστορικούς ελάχιστα άλλαξε τα παραδοσιακά αρνητικά στερεότυπα της ιστοριογραφίας μας.

Γι' αυτό είναι σημαντικό να κατατίθενται σε δημόσιο χώρο μελέτες που αποσκοπούν στο να διασαφηνίσουν ακόμα περισσότερο της σκοτεινές πλευρές εκείνου του απωθημένου παρελθόντος».