Ποντάρει σε τρεις κάλπες ο Ερντογάν

Kοινοβουλευτική αντιπροσωπεία των ΗΠΑ βρίσκεται από χθες στην Αγκυρα για συνομιλίες με τον υπουργό Αμυνας, Γ. Γκιουλέρ, και τον πρόεδρο της τουρκικής κοινοβουλευτικής επιτροπής Αμυνας, Χ. Ακάρ. Η αμερικανική αποστολή είναι προπαρασκευαστική της πρώτης επίσκεψης του Τ. Ερντογάν στην Ουάσινγκτον κατά τη διάρκεια της θητείας Μπάιντεν, στις 9 Μαΐου όπως ανακοίνωσε η Τουρκία, με την επίσημη ατζέντα να επικεντρώνεται στα θέματα διμερούς αμυντικής συνεργασίας, στη συμφωνία για τα F-16 και την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας υπό το πρίσμα των απειλών τού ISIS.

Πέραν της επίσημης ατζέντας η αμερικανική αποστολή θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει από κοντά την πολιτική ατμόσφαιρα που διαμορφώνεται στην Τουρκία με τις δημοτικές εκλογές και το πολιτικό στοίχημα του Τ. Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη. Η εμμονή του προέδρου στην Πόλη έχει αναχθεί σε θέμα γοήτρου, ωστόσο ο προβληματισμός εστιάζεται στις επόμενες κινήσεις του προέδρου της Τουρκίας στην περίπτωση που ο εκλεκτός του, Μ. Κουρούμ, κερδίσει τον νυν δήμαρχο Ε. Ιμάμογλου, που προέρχεται από το CHP.

Οι δημοτικές εκλογές

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν τον Ιμάμογλου να προηγείται, αλλά η διαφορά κινείται στα όρια του στατιστικού λάθους. Στην Αγκυρα και τη Σμύρνη οι δήμαρχοι της κεμαλικής αντιπολίτευσης έχουν ασφαλές προβάδισμα, όμως δεν θα κρίνουν τις πολιτικές εξελίξεις και σε αυτό συμφωνούν οι Βρυξέλλες και η Ουάσινγκτον. Αντιθέτως, ο Ιμάμογλου μπορεί να σηματοδοτήσει με την επανεκλογή του μια νέα αρχή για το CHP, που βρίσκεται σε βαθιά κρίση μετά την εκλογική ήττα του περασμένου Μαΐου.

Ο Ερντογάν κινείται χωρίς αντιπολίτευση και εγείρεται το ερώτημα γιατί επιμένει τόσο στις δημοτικές εκλογές. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά την προεκλογική περίοδο ο πρόεδρος και οι κορυφαίοι υπουργοί μίλησαν στις 52 μεγαλύτερες πόλεις της Τουρκίας προβάλλοντας την οπτική του ΑΚΡ περί της «ενωμένης και ισχυρής πατρίδας», ενώ από την άλλη κατηγορούν την αντιπολίτευση πως «θα ακυρώσει ό,τι έχει επιτευχθεί στην 20ετή διακυβέρνηση Ερντογάν».

Ως προς το εσωτερικό πολιτικό σκηνικό δύο είναι οι κύριες ερμηνείες για τα σχέδια Ερντογάν. Η πρώτη εκδοχή τον θέλει να σχεδιάζει νέα αλλαγή του Συντάγματος, ώστε να μπορεί να διεκδικήσει και άλλη προεδρική θητεία, παρότι δήλωσε ρητά πως αποχωρεί στο τέλος της τρέχουσας, το 2028. Η δεύτερη πως στοχεύει στη διάλυση του CHP και συνάμα στη διαδοχή του στο ΑΚΡ (και στην προεδρία) από τον γιο του Μπιλάλ ή τον γαμπρό του Σ. Μπαϊρακτάρ.

Οι διεθνείς σχέσεις

Παράλληλα με τις εσωτερικές στοχεύσεις ο Ερντογάν επιδιώκει να παίξει από θέση ισχύος στο εξωτερικό σε όλα τα περιφερειακά θέματα που έχει ανοιχτά, αλλά και έναντι των ΗΠΑ, που βρίσκονται σε τροχιά προεδρικών εκλογών, όπως και της Ε.Ε. που βρίσκεται αντιμέτωπη με τον κίνδυνο ανόδου των αντιευρωπαϊκών κομμάτων στις ευρωεκλογές. Η κυβέρνηση Ερντογάν έχει διαφορετική ρητορική από την πολεμική της προηγούμενης, χωρίς όμως να κρύβει την εκτίμησή της προς τον Ντ. Τραμπ και τις ακραίες φωνές της Ευρώπης, τον Β. Ορμπαν αλλά και τη Μ. Λεπέν έως και το AfD στη Γερμανία.

Η απόλυτη κυριαρχία του Ερντογάν στο εσωτερικό της χώρας, τη στιγμή που η Ε.Ε. και οι ΗΠΑ βρίσκονται αντιμέτωπες με νέα πολιτικά στοιχήματα αβέβαιης έκβασης, θα ορίσει εν πολλοίς την τουρκική εξωτερική πολιτική στο ορατό μέλλον. Υπό την πίεση της κυβέρνησης Μπάιντεν η Αγκυρα αναγκάστηκε να μπει σε επαναπροσέγγιση με την πολιτική της Δύσης και παράλληλα έκανε κινήσεις εξομάλυνσης με τις γειτονικές χώρες, αρχίζοντας με την Ελλάδα και τώρα με την Αίγυπτο, περιμένοντας τον Απρίλιο την πρώτη επίσκεψη Αλ Σίσι και τον Μάιο την επίσκεψη του Κ. Μητσοτάκη.

Μέσα στον Απρίλιο ο Ερντογάν προγραμματίζει να επισκεφτεί το Ιράκ, ενώ η τουρκική διπλωματία διατηρεί ανοιχτό το ενδεχόμενο μιας επίσκεψης Πούτιν στην Αγκυρα και παράλληλα αναθερμαίνει σχέδια διάσκεψης για το Παλαιστινιακό, νέα συνάντηση της Αστάνα για τη Συρία και νέες παρεμβάσεις στον Καύκασο σε αντίστιξη με τους σχεδιασμούς των ΗΠΑ και της Ε.Ε. για την Αρμενία.

Τα ελληνοτουρκικά

Ουσιαστικά πρόκειται για συνέχεια του διπλωματικού διαγκωνισμού με τη Δύση με χαμηλότερη ένταση, αλλά ξεκάθαρη τη μάχη επιρροής σε όλα τα ανοιχτά μέτωπα. Υπό το πρίσμα αυτό οι πολιτικές προσδοκίες στην Αθήνα για την επίσκεψη του Κ. Μητσοτάκη στην Αγκυρα επικεντρώνονται στη διατήρηση της «ηρεμίας στο Αιγαίο». Η τουρκική διπλωματία πάντως με διαδοχικές Navtex και Notam συντηρεί μεθοδικά τις αξιώσεις που εγείρει για τα νησιά (αποστρατιωτικοποίηση, χωρικά ύδατα και εναέριο χώρο), ενώ στην Κύπρο προγραμματίζει νέες έρευνες στην ΑΟΖ και απορρίπτει την επανέναρξη του διαλόγου για το Κυπριακό.

Οι τουρκικές προθέσεις για τη συνέχεια εκτιμάται ότι θα διαφανούν στη συνάντηση Μπάιντεν - Ερντογάν. Προηγουμένως, με την επίσκεψη του Αλ Σίσι στην Αγκυρα η Αθήνα θα έχει την ευκαιρία να διαπιστώσει εάν ο πρόεδρος της Τουρκίας είναι διατεθειμένος να συζητήσει στη βάση του Δικαίου της Θάλασσας για τη διευθέτηση των ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο ή θα επιμείνει στο μνημόνιο με τη Λιβύη. Ως προς το Λιβυκό έχει προστεθεί άλλη μία παράμετρος, η διάθεση της Ρωσίας να αποσύρει τις δυνάμεις της, κάτι που αντιμετωπίζεται με ικανοποίηση από την Αίγυπτο, η οποία αναβαθμίζει συνεχώς την παρουσία της στην ανατολική πλευρά που είναι υπό τον έλεγχο του Χ. Χαφτάρ.

Για το Κάιρο προέχει η ενίσχυση των οικονομικών σχέσεων με την Τουρκία και το κλείσιμο άλλων μετώπων. To ΔΝΤ επέκτεινε χθες το δανειακό πρόγραμμα στα 8 δισ. δολ. προς την αιγυπτιακή οικονομία, όμως οι αβεβαιότητες για τη διοίκηση Αλ Σίσι θα συνεχιστούν για μακρό χρονικό διάστημα και πολιτικά η σχέση με τον Τ. Ερντογάν θεωρείται χρήσιμη εφόσον λειτουργήσει αποτρεπτικά για τις πιέσεις που θα μπορούσαν να εκδηλωθούν στο εσωτερικό της Αιγύπτου.

πηγή: efsyn.gr - Μπάμπης Αγρολάμπος (από την έντυπη Εφημερίδα των Συντακτών). 

κεντρική φώτο: Ο εκλεκτός του Ερντογάν για τη δημαρχία της Κωνσταντινούπολης, Μουράτ Κουρούμ, μιλάει σε προεκλογική συγκέντρωση με φόντο το πορτρέτο του Τούρκου προέδρου | AP PHOTO/FRANCISCO SECO