Τα «Τέμπη», η Βουλή και η βούληση

Θα ξεκινήσουμε με μια αφοριστική δήλωση. Θα ισχυριστούμε ότι το μεγαλειώδες και πρωτόγνωρο «κίνημα των Τεμπών» δεν μπορεί και δεν πρόκειται να «εκφραστεί» από το υπάρχον, για πολλούς, γερασμένο και ξεπερασμένο κομματικό σύστημα. Και αυτό όχι γιατί υπάρχει «κενό εκπροσώπησης» αλλά γιατί το συγκεκριμένο κίνημα παρεμβαίνει μόνο μέσω της ύπαρξής του. Δεν μπορεί να υπάρξει άλλη στιγμή παρουσίας του, κάπου αλλού, σε κάποιο άλλο επίπεδο, μέσω μεταφοράς και συμπερίληψής του σε κάποιον άλλο πολιτικό αναβαθμό.

Θα ισχυριστούμε επίσης κάτι που επεξηγεί, κάπως, τον πρώτο ισχυρισμό μας και που είναι το εξής: τμήμα του ελληνικού κομματικού συστήματος, κυρίως του αριστερού φάσματος, μπορεί να ανασυντεθεί, όχι απαντώντας στο τι «θέλει» το κίνημα των Τεμπών αλλά λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη τη φυσιογνωμία και το «είναι» του «κινήματος των Τεμπών».

Γιατί το «κίνημα των Τεμπών» δεν ζητάει κάτι από τα κόμματα του ελληνικού Κοινοβουλίου αλλά από το Κοινοβούλιο το ίδιο. Είναι ενάντια στην επιδεικνυόμενη πολιτική μηδαμινότητα ενός κορυφαίου αστικού θεσμού που χρησιμοποιεί τις κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες για να προστατεύει τα μέλη μιας κυβέρνησης και πιθανά τον πρωθυπουργό τον ίδιο από τις κρίσεις της δικαστικής εξουσίας. Αυτή η εναντίωση δεν είναι απλή επίκληση της δικαιοσύνης. Αν ήταν αυτό, δεν θα βλέπαμε και δεν θα συμμετείχαμε σε αυτό το πρωτόγνωρο που είδαμε να γίνεται στις 26 Ιανουαρίου και στις 28 Φεβρουαρίου, σε όλες τις πόλεις της Ελλάδας.

«Γενική βούληση»

Στον Ρουσό αποδίδεται η διαπίστωση ότι «ο λαός δεν μπορεί να πουλήσει την ελευθερία του». Στις μέρες μας, που η σταθερότητα και η ασφάλεια αποτελούν τα μόνιμα επιχειρήματα μιας κυβερνητικής τρομοκρατικής επιχειρηματολογίας, απέναντι σε κάθε απόπειρα λαϊκής μαζικής πολιτικής έκφρασης, η διαπίστωση του Ρουσό σημαίνει ότι ο λαός δεν μπορεί να πουλήσει την ελευθερία του, επειδή η κυβέρνηση λέει ότι του παρέχει σταθερότητα και ασφάλεια. Αν θέλουμε να παραμείνουμε στο υπόδειγμα του Ρουσό, θα λέγαμε ότι στα συλλαλητήρια ο λαός εξέφρασε τη γενική του βούληση και δεν έκανε απλά μια ακόμα μαζική διαδήλωση.

Και επειδή δεν ζούμε σε μια αφηρημένη κοινωνία «φυσικών» κοινωνικών ανισοτήτων, μια τέτοια μαζική έκφραση της γενικής βούλησης σημαίνει ότι στο επίκεντρο μπαίνει ολόκληρο το «Κοινωνικό Συμβόλαιο» του «ηγεμόνα» με τον λαό και όχι απλά κάποιες όψεις του. Ο λαός, λοιπόν, δεν εκχωρεί την ελευθερία του έναντι της ασφάλειας και της σταθερότητας. Αλλά μαζί με αυτήν τη μη εκχώρηση θέτει σε αμφισβήτηση και την πηγή των δεινών του και της ανισότητάς του που είναι, σε τελική ανάλυση, η ατομική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής (δημόσιες υποδομές, σιδηρόδρομοι) αλλά και των μέσων προπαγάνδας, όπως και το ανεξέλεγκτο των μηχανισμών ιδεολογίας και καταστολής, της ασυμμετρίας των εργαλείων πολιτικής δράσης και των μορφών οργάνωσης συμφερόντων που υπάρχει μεταξύ των αστών και των πληβείων.

Το κίνημα στους δρόμους

Ενα τέτοιο κίνημα δεν είναι ούτε «πλειοψηφία» ούτε «μειοψηφία». Δεν είναι εκπροσωπούμενη οντότητα αλλά μια πρωτόγνωρη πειθαρχημένη παρουσία. Στα συλλαλητήρια για τα Τέμπη παρουσιάστηκε, στους δρόμους των ελληνικών πόλεων, η γενική βούληση, για μια άλλη, πιο δίκαιη και ισότιμη κοινωνία. Αλλά τι είδους πειθαρχία είναι αυτή που διαθέτει η παρουσία στους δρόμους;

Είναι αυτή η πειθαρχία, κατά την οποία επιμέρους βουλήσεις και προτιμήσεις παραμερίζονται ή θυσιάζονται, για να λάμψει η μία και μοναδική προτεραιότητα, που είναι η απαίτηση για δικαιοσύνη και ισότητα, όχι μόνο απέναντι στον νόμο αλλά γενικά. Αυτή η πρωτοκαθεδρία της δικαιοσύνης και της ισότητας στη βούληση του λαού δεν μπορεί να ανιχνευτεί από τις δημοσκοπήσεις. Αυτές ερμηνεύουν όλες τις άλλες, τις επιμέρους προτιμήσεις της εκλογικής βάσης. Στα συλλαλητήρια των Τεμπών δεν παρουσιάστηκε το εκλογικό σώμα αλλά οι μάζες με την ανυποχώρητη πειθαρχία τους.

Οι δημοσκοπήσεις

Γι' αυτό και οι δημοσκοπήσεις που ακολούθησαν και θα ακολουθήσουν κι άλλες, μάλλον, δεν έδειξαν, ούτε θα δείξουν τον επιμερισμό των επιθυμιών του «κινήματος των Τεμπών». Εδώ χρειάζεται προσοχή, γιατί έχουμε την τάση της πολιτικής αγοράς –που απαρτίζεται από τα κόμματα επιλογής και την κομματιασμένη εκλογική ζήτηση– να προσπαθούμε να επιμερίσουμε το γενικό σε επιμέρους επιθυμίες του εκλογικού σώματος. Ο επιμερισμός της γενικής βούλησης σε εκλογικές προτιμήσεις είναι ένα δόλιο παιχνίδι της πολιτικής επικοινωνιακής υπεροπλίας των κυβερνώντων, που είναι δομημένη σε δίκτυο.

Τι μας λέει αυτό το δίκτυο με τον βομβαρδισμό σφυγμομετρήσεων και αναλύσεων; «Οτι τα κινήματα ορθώς ζητάνε δικαιοσύνη αλλά, βλέπετε, πάνε και ενισχύουν τον Βελόπουλο και την Κωνσταντοπούλου και όχι τα σοβαρά κόμματα». Κάποιος πολύ γνωστός αρθρογράφος έγραψε ότι, αυτήν τη στιγμή, η ανεπάρκεια της αντιπολίτευσης γεννάει «τέρατα» ή κάτι παρόμοιο.

Ομως, οι δημοσκοπήσεις δεν δείχνουν τα «τέρατα» που έρχονται να καλύψουν το κενό του πάλαι ποτέ δικομματισμού. Αλλωστε, αυτός μας έχει τελειώσει, από το 2012, με τη μορφή που τον ξέραμε ως ΠΑΣΟΚ – Ν.Δ. και αργότερα, από το 2023, ως ΣΥΡΙΖΑ – Ν.Δ. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η περίοδος της Ν.Δ., ως κύκλος ενός κυρίαρχου κόμματος, κλείνει σιγά σιγά. Αλλά αυτό το δείχνουν οι σφυγμομετρήσεις, ήδη από τις ευρωεκλογές, δηλαδή πολύ πριν από τον «σεισμό» των συλλαλητηρίων. Και εκείνο που δείχνουν είναι ότι και η Ν.Δ. μπαίνει, σιγά σιγά, σε ένα σύστημα αδύναμων κομμάτων διακυβέρνησης. Το ελληνικό κομματικό σύστημα, έπειτα από τους δύο εκλογικούς «σεισμούς» του 2012 και του 2023, είναι πολυκερματισμένο και, μετά τον «σεισμό» των Τεμπών, χαρακτηρίζεται από το γεγονός ότι συγκεντρώνει τρία αδύναμα κόμματα που διαχειρίστηκαν τη διακυβέρνηση της χώρας, τα τελευταία 15 χρόνια. Ο βαθμός αδυναμίας τους διαφέρει, βέβαια, αλλά φαίνεται πως και τα τρία δεν μπορούν, από μόνα τους, να κυβερνήσουν ξανά.

Θα το ξαναπούμε! Ολα τα παραπάνω δεν είναι το «κίνημα των Τεμπών» και οι επιθυμίες του ή τα αιτήματά του αλλά οι σημερινές τάσεις της εκλογικής βάσης της χώρας, επηρεαζόμενες, προφανώς, και από τα μεγαλειώδη συλλαλητήρια. Τo «κίνημα των Τεμπών» δεν επέλεξε κόμματα. Διαδήλωσε τη βούλησή του για κάτι ριζικά νέο, στο πολίτευμα της χώρας, με δικαιοσύνη και ισότητα και, για να το κάνει αυτό, «θυσίασε» την ασφάλεια και τη σταθερότητα, που υποτίθεται του προσφέρει η διακυβέρνηση Μητσοτάκη και η Ν.Δ. Αυτή η θυσία των προτεραιοτήτων της μεταμνημονιακής και μεταπανδημικής διακυβέρνησης, που είναι η σταθερότητα και η ασφάλεια, είναι αυτή που έδωσε το «σήμα» ότι μπαίνουμε σε μια νέα περίοδο. Οτιδήποτε καινούργιο και ελπιδοφόρο προκύψει, σε αυτήν την περίοδο, θα πρέπει να διαθέτει μια πολιτική πειθαρχία σαν και αυτήν του «κινήματος των Τεμπών».

Μπορεί όμως και να μην προκύψει τίποτα καινούργιο. Αλλά ακόμα και σε αυτήν την περίπτωση δεν θα χάσει κάτι σε μεγαλοσύνη το κίνημα που γνωρίσαμε. Τίποτα δεν χάνεται πλέον. Ολα εδώ είναι! Και τα όνειρα των πληβείων και οι εφιάλτες των κυβερνώντων.

πηγή: ΕΝΤΥΠΗ "ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ" - ΠΕΤΡΟΣ ΣΤΑΥΡΟΥ - ΑΠΌ ΤΗ ΣΤΗΛΗ "ΤΑ ΕΤΕΡΟΔΟΞΑ" (24/3/2025)

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΦΩΤΟ: ΜΑΡΙΑ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗ