Το αγαθό της δημόσιας υγείας

Η προστασία της δημόσιας υγείας αποτελεί σύμφωνα με τις οικίες συνταγματικές διατάξεις σκοπό δημοσίου συμφέροντος. Συγκεκριμένα, το άρθρο 21 παρ. 3 του Συντάγματος θεμελιώνει την υποχρέωση μέριμνας του κράτους για τη δημόσια υγεία και δη το κράτος υπέχει αξίωση έναντι του κάθε ατόμου στη λήψη θετικών μέτρων, ως προς την ύπαρξη, πρόσβαση και διασφάλιση της αξιοπρεπούς υγειονομικής περίθαλψης των πολιτών του, καθώς το δικαίωμα στην υγειονομική κάλυψη αποτελεί έκφανση της ακώλυτης άσκησης της προσωπικότητας του ατόμου (άρθρο 5 παρ. 5 Σ), επί τη βάσει της αρχής της αξιοπρέπειας (άρθρο 2 Σ). Επιπλέον, η προστασία της υγείας θεμελιώνεται και σε διεθνείς και ευρωπαϊκές Συμβάσεις και δη στο άρθρο 35 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου ρητά κατοχυρώνεται το δικαίωμα των πολιτών στην απόλαυση ιατρικής περίθαλψης, σύμφωνα με τις πολιτικές και δράσεις της ΕΕ.

Η ίση και ακώλυτη πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη δέον να ισχύει για κάθε άτομο, ασχέτως ηλικίας, φύλου, εθνοτικής, οικονομικής και κοινωνικής ομάδας και σχετίζεται άμεσα με την ομαλή άσκηση και των λοιπών θεμελιωδών δικαιωμάτων του ανθρώπου. Η άμεση διασύνδεση του δικαιώματος της διασφάλισης υγειονομικής περίθαλψης με τη θεμελιώδη αρχή της αξιοπρέπειας του ανθρώπου διαμορφώνουν το ισχύον πλαίσιο και ορίζουν τα απαραίτητα standards, κατά τη θέσπιση και υλοποίηση των αντίστοιχων μέτρων δημόσιας πολιτικής.

Ακριβώς για αυτό το λόγο, λαμβάνοντας υπόψιν και το γενικότερο κοινωνικό και οικονομικό πλαίσιο, το οποίο βρίσκεται σε ύφεση, θα πρέπει το κράτος να προβεί στη λήψη θετικών μέτρων για την ανάσχεση της υποβάθμισης των παροχών της δημόσιας υγείας, η οποία ειδικά τα τελευταία χρόνια, έπειτα από τη μνημονιακή κρίση βρίσκεται σε τέλμα. Δεν είναι άλλωστε τυχαία η διατύπωση του Καταστατικού Χάρτη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ήδη το 1946, ο οποίος ορίζει την υγεία: «ως το επίπεδο ύπαρξης σωματικής, ψυχικής, κοινωνικής ευημερίας και όχι η έλλειψη ασθενειών ή προβλημάτων υγείας», γεγονός που αναδεικνύεται και από τον Οικουμενικό Χάρτη Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του ΟΗΕ, σύμφωνα με τον οποίο το δικαίωμα στην υγεία αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση της αξιοπρεπούς διαβίωσης (άρθρο 25).

Η πρόσφατη Υπουργική Απόφαση για τη λειτουργία αμειβόμενων απογευματινών χειρουργείων στο ΕΣΥ, με απώτερο σκοπό την ενίσχυση του –κατά τα λοιπά δημόσιου- υγειονομικού συστήματος, καθιστώντας το παράλληλα ανταγωνιστικό έναντι των ιδιωτικών κλινικών αποτελεί μια άκρως ενδιαφέρουσα για τα νομικά περίπτωση, καθώς τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Συμφέροντος, κοινώς τα νοσοκομεία καθίστανται οιονεί Ιδιωτικά, διότι για λειτουργικούς ρόλους θα παρέχουν ιδιωτικές υπηρεσίες. Συγκεκριμένα, εντός τριών μηνών θα δίνεται η δυνατότητα, οι πολίτες να ενημερώνονται διαδικτυακά για τη διαθεσιμότητα των χειρουργείων, με βάση το νοσοκομείο και την αντίστοιχη κλινική. Παρά τη χρόνια υποβάθμιση της δημόσιας υγείας και των παροχών της, ενώ οι πολίτες καταβάλλουν τους αντίστοιχους φόρους για την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, οι προσπάθειες για την οικονομική ενίσχυση του συστήματος είναι απαγορευτικές δήλωσε ο Υπουργός Υγείας κ. Γεωργιάδης, καθώς οι πόροι είναι δύσκολο να ανευρεθούν, ώστε οι αμοιβές των ιατρών και των υγειονομικών υπαλλήλων να καταστούν πιο ελκυστικές στις/στους πιθανές/-ους υποψήφιες/-ους, οι οποίες/-οι θα ήθελαν να εργαστούν στο δημόσιο σύστημα υγείας.

Σύμφωνα με τις δηλώσεις του Υφυπουργού Υγείας κ. Μάριου Θεμιστοκλέους υπάρχουν 120.000 περιστατικά σε λίστα αναμονής για χειρουργείο, 32.000 περιστατικά βρίσκονται σε λίστα αναμονής έως και δώδεκα (12) μήνες, ενώ τέλος 26.000 περιστατικά βρίσκονται σε αναμονή πάνω δώδεκα (12) μήνες. Επομένως, γίνεται κατανοητό ό,τι το δημόσιο σύστημα υγείας χρήζει εκσυγχρονισμού, στελέχωσης και υλοποίησης αναπτυξιακών μέτρων, καθώς το βιοτικό επίπεδο των πολιτών, το οποίο είναι συνυφασμένο με την ποιότητα της υγειονομικής περίθαλψης και κάλυψης επηρεάζεται σημαντικά από το επίπεδο παροχής υπηρεσιών των δημόσιων υγειονομικών καταστημάτων. Άλλωστε, θα πρέπει το κράτος να λάβει υπόψιν του ο,τι βάσει των μισθολογικών και συνταξιοδοτικών κριτηρίων δεν δύνανται όλες οι πληθυσμιακές ομάδες να μεταβούν σε ιδιωτικές κλινικές ή ιατρεία ή να καταβάλουν το αντίστοιχο μηναίο κόμιστρο για ιδιωτική κάλυψη, ενώ παράλληλα πληρώνουν εμπρόθεσμα τις πάγιες ασφαλιστικές εισφορές τους!

Το δικαίωμα στην ίση και ακώλυτη πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη αποτελεί πυλώνα της αξιοπρεπούς διαβίωσης όλων μας. Σήμερα, όσο ποτέ άλλοτε είναι αναγκαία η προσωπική επαγρύπνηση και συμμετοχή σε προσπάθειες συλλογικής διεκδίκησης ενός πιο βιώσιμο και ικανοποιητικό συστήματος δημόσιας υγείας και περίθαλψης.