Χάρτης: Η Δήλος βουλιάζει επικίνδυνα

Περισσότερες από τις μισές ιστορικές τοποθεσίες κατά μήκος των ακτών της Τουρκίας και της Ελλάδας διατρέχουν “υψηλό” ή “πολύ υψηλό” κίνδυνο να βρεθούν κάτω από το νερό μέχρι το τέλος του αιώνα, σύμφωνα με μια νέα μελέτη. Η στάθμη της θάλασσας αυξάνεται σταθερά, καθώς η υπερθέρμανση του πλανήτη προκαλεί την τήξη περισσότερων παγετώνων και παγετώνων.

Ορισμένα νησιά, όπως η Δήλος υφίστανται ήδη δομικές ζημιές λόγω των αυξημένων πλημμυρών. Η μελέτη διεξήχθη από τον γεωεπιστήμονα Enes Zengin, από το Τμήμα Πολεοδομικού και Περιφερειακού Σχεδιασμού του Πανεπιστημίου Dumlupınar της Τουρκίας, και βασίζεται σε ανάλυση δεδομένων από την Τεχνική Έκθεση του 2022 για την άνοδο της στάθμης της θάλασσας της Εθνικής Υπηρεσίας Ωκεανών των ΗΠΑ.

Ένα μέτρο άνοδος αναμένεται μέχρι το τέλος του αιώνα

Όπως αναλυτικότερα αναφέρει ο Zengin, η αναμενόμενη άνοδος της στάθμης της θάλασσας λόγω της παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής απειλεί σχεδόν 150 αρχαιολογικούς χώρους και ιστορικές δομές στις ακτές της Τουρκίας και της Ελλάδας. Οι αρχαίες πόλεις Κνίδος και Καύνος και το αρχαίο λιμάνι της Ελαίας στην Πέργαμο ξεχωρίζουν ως ιστορικές περιοχές που διατρέχουν “πολύ υψηλό” κίνδυνο και αναμένεται να βυθιστούν μερικώς ή πλήρως κάτω από το νερό.

Αυτά τα μέρη θα μπορούσαν να εξαφανιστούν “εν μέρει ή εντελώς κάτω από το νερό” μέχρι το τέλος του αιώνα, ακόμα κι αν η στάθμη της θάλασσας ανέβει μόνο κατά ένα μέτρο. Στο σενάριο αυτό, είναι και η Δήλος.

Είναι χαρακτηριστικό πως όπως κατέγραψε εικόνα του Copernicus Sentinel-2 στις 5 Ιανουαρίου 2024, η Δήλος έχει ήδη πληγεί από δομικές ζημιές από την άνοδο της θάλασσας. Μελέτη του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης πέρυσι διαπίστωσε ότι η αύξηση της θερμοκρασίας, σε συνδυασμό με τα υψηλά επίπεδα υγρασίας, μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την χημική σύνθεση ορισμένων υλικών, που χρησιμοποιούνται σε μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς.

Τα μνημεία που απειλούνται

Συνολικά εξετάστηκε η κατάσταση κινδύνου 464 ιστορικών τοποθεσιών στις ακτές της Ανατολικής Μεσογείου της Τουρκίας και της Ελλάδας. Προσδιορίστηκε πως 34 περιοχές ήταν σε “πολύ υψηλό” κίνδυνο, 21 περιοχές ήταν σε “υψηλό” κίνδυνο και 25 περιοχές ήταν σε “μέτριο” επίπεδο κινδύνου.

Σύμφωνα με την έρευνα, σε “πολύ υψηλό” κίνδυνο στην Ελλάδα είναι το Σίσι της Κρήτης, το Παυλοπέτρι απέναντι από την Ελαφόνησο, και παραθαλάσσιες περιοχές στη Λοκρίδα. Εκτός από αυτές τις τρεις περιοχές, 20 ιστορικές τοποθεσίες μεσαίας και μικρής κλίμακας στην Ελλάδα διατρέχουν “πολύ υψηλό” κίνδυνο.

Ο Zengin δημιούργησε χάρτες κινδύνου πλημμύρας για πέντε διαφορετικά σενάρια με κατηγορίες κινδύνου που κυμαίνονται από πολύ υψηλό έως πολύ χαμηλό, με βάση παγκόσμιες και τοπικές προβλέψεις για την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.

Η έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι μια άνοδος τριών μέτρων θα έθετε σε κίνδυνο άλλες τοποθεσίες, όπως το λιμάνι της Εφέσου, τη Μίλητο, το κάστρο Güvercinada του Κουσάντασι και τις αρχαίες πόλεις της Ολύμπου και τα Πάταρα στη Λυκία.

Ανησυχητικές προβλέψεις

Σημειώνεται πως σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στις αρχές του 2023 (Science), το 83% των παγκόσμιων ορεινών παγετώνων θα μπορούσε να εξαφανιστεί μέχρι το 2100 εάν η υπερθέρμανση του πλανήτη φτάσει τους τέσσερις βαθμούς πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα. Και στην καλύτερη περίπτωση όμως, αν δηλαδή η άνοδος της θερμοκρασίας περιοριζόταν στους 1,5°C, θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν σχεδόν μόνο οι μισοί από τους παγετώνες.

Παράλληλα, ιδιαίτερη ανησυχία προκαλείται από το λιώσιμο των πάγων της Ανταρκτικής με τους επιστήμονες να κρούουν διαρκώς τον κώδωνα του κινδύνου για λήψη περισσότερων μέτρων.

Αξίζει να αναφερθεί πως σύμφωνα με έκθεση της Εθνικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (NOAA) στη διεξαγωγή της οποίας μετείχε και η NASA, προβλέπεται ότι οι πλημμύρες κατά μήκος της ακτογραμμής των Ηνωμένων Πολιτειών θα αυξηθούν σημαντικά τα επόμενα 30 χρόνια. Συγκεκριμένα, εκτιμάται ότι η άνοδος της στάθμης θα αυξηθεί κατά μέσο όρο 25 έως 30 εκ. πάνω από τα σημερινά επίπεδα έως το 2050.

Μάλιστα, ο ρυθμός ανόδου της παγκόσμιας στάθμης της θάλασσας επιταχύνεται. Συγκεκριμένα, έχει υπερδιπλασιαστεί από 1,4 χιλιοστά ανά έτος σε 3,6 χιλιοστά ετησίως από το 2006 έως το 2015, σύμφωνα πάντα με την ίδια μελέτη. Τα αίτια είναι το λιώσιμο των πάγων αλλά και η θερμική διαστολή του θαλασσινού νερού.

Πρόσφατα, ο ΓΓ των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες, απηύθυνε έκκληση ώστε να μειωθούν οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, να καταργηθούν τα ορυκτά καύσιμα και να ενισχυθούν οι πολιτικές για την προστασία του περιβάλλοντος και την αποτροπή μελλοντικού κινδύνου.

Πόλεις που κινδυνεύουν με ζημιές από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας μέσα στα επόμενα 30 χρόνια είναι το Άμστερνταμ, το Πίτερμπορο στη Μεγάλη Βρετανία, η Βενετία, η Μπανγκόκ, η Βασόρα στο Ιράκ, η Νέα Ορλεάνη, η Καλκούτα στην Ινδία, το Μαϊάμι, η Σαγκάη, η Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, το Μαλέ στις Μαλδίβες, αλλά και το Ρίο ντε Τζανέιρο.

Δείτε στον παρακάτω διαδραστικό χάρτη τις περιοχές που κινδυνεύουν μέχρι το 2090:

πηγή: news247.gr - ΧΡΗΣΤΟΣ ΔΕΜΕΤΗΣ

*κεντρική φώτο: Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας επηρεάζει τη Δήλο - European Union, Copernicus Sentinel-2 imagery