Χρήστος Τσιρογιάννης Το Βρετανικό Μουσείο είναι έκθετο στο παρόν και το μέλλον

● Αυτό το σκάνδαλο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως επιχείρημα από την ελληνική πλευρά σε σχέση με τη διεκδίκηση των Γλυπτών του Παρθενώνα; Με αυτή την υπόθεση καταρρέει το αποικιοκρατικού τύπου επιχείρημα, που προβάλλει η βρετανική πλευρά όλα αυτά τα χρόνια, ότι τα Γλυπτά φυλάσσονται καλύτερα και είναι πιο ασφαλή στο Βρετανικό Μουσείο.

Απολύτως και απαραιτήτως πρέπει να χρησιμοποιηθεί. Θα είναι τρομερό αν δεν χρησιμοποιηθεί ως επιπλέον επιχείρημα. Πρώτον γιατί είναι επιχείρημα δικό μας για την επιστροφή των Γλυπτών και δεύτερον γιατί από μόνοι τους οι Βρετανοί καταρρίπτουν ένα από τα δικά τους ψευδή επιχειρήματα που προέβαλλαν, ότι η Ελλάδα δηλαδή, είναι ανίκανη να τα συντηρήσει ή να τα φυλάξει. Ορίστε λοιπόν που οι ίδιοι είναι ανίκανοι να τα φυλάξουν, αφού κατά χιλιάδες έχουν κάνει φτερά από τη συλλογή τους σπάνια αντικείμενα συμπεριλαμβανομένων και ελληνικών. Επομένως αποδεικνύουν μόνοι τους ότι το επιχείρημα που επί δεκαετίες προέβαλαν εναντίον της Ελλάδας παραμένει έωλο και απολύτως ψευδές. Συνεπώς η Ελλάδα οφείλει να το διατυμπανίσει. Εξάλλου δεν θα κάνει πολλά. Απλώς να το συμπεριλάβει στην ατζέντα της διεκδίκησης. Αλλωστε το καταλαβαίνουν από μόνοι τους και οι Βρετανοί. Τους κριτικάρει όλος ο πλανήτης.

● Από την εμπειρία σας είναι πλημμελής ή όχι η παρακολούθηση των δημοπρασιών από τα μεγάλα μουσεία; Θα μπορούσαν οι μηχανισμοί του Βρετανικού Μουσείου να έχουν εντοπίσει νωρίτερα την κλοπή; Οταν μάλιστα είχαν βγει αντικείμενα προς πώληση στο eBay.

Πρώτα απ’ όλα τη συγκεκριμένη κλοπή δεν την εντόπισε καν το μουσείο. Την εντόπισε ένας έμπορος αρχαιοτήτων, δανέζικης καταγωγής, ο οποίος ενημέρωσε το Βρετανικό Μουσείο ότι και ο ίδιος έχει αγοράσει αντικείμενα τα οποία διαπίστωσε ότι προέρχονται από τη συλλογή του. Εκείνος ήταν ο πρώτος που έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου. Το μουσείο δεν γνώριζε απολύτως τίποτα. Οπως αποδεικνύεται τουλάχιστον για δύο χρόνια τον διαβεβαίωναν μάλιστα ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα, «σας ευχαριστούμε που μας ενημερώσατε» έλεγαν. Επί της ουσίας δεν γνώριζαν τι συνέβαινε στα του οίκου τους. Αυτό από μόνο του αποδεικνύει ότι δεν υπάρχουν εσωτερικοί μηχανισμοί ελέγχου του Βρετανικού Μουσείου για την ίδια τους τη συλλογή, όσο και εξωτερικοί στο εμπόριο αρχαιοτήτων καθώς κλοπιμαία αντικείμενά τους διακινήθηκαν στο εμπόριο. Για δύο χρόνια τουλάχιστον οι υπεύθυνοι του Βρετανικού Μουσείου δεν ανέφεραν δημοσίως τίποτα. Αναγκάστηκαν να το παραδεχτούν μόνο όταν βγήκε στην επιφάνεια.

● Ο Οσμπορν παραδέχτηκε ότι δεν υπάρχει πλήρης καταγραφή των αντικειμένων που βρίσκονται στις συλλογές τους. Ακούγεται αδιανόητο, αλλά είναι αληθινό. Πώς το σχολιάζετε;

Αυτό είναι το σημαντικότερο εξ όλων. Η μέγιστη και πιο βασική υποχρέωση για κάθε μουσείο, πόσο μάλλον όταν μιλάμε για το μέγεθος του Βρετανικού, είναι να καταγράφει πλήρως κάθε αντικείμενο τη στιγμή που εισέρχεται στη συλλογή του. Πλήρης καταγραφή σημαίνει να υπάρχουν φωτογραφίες του αντικειμένου από διαφορετικές γωνίες και πλευρές ανάλογα με το είδος του, οι διαστάσεις του, πλήρες ιστορικό της προέλευσης του αντικειμένου που εισέρχεται νομίμως στη συλλογή, αναλυτική αναφορά περί της κατάστασής του που να καταγράφει ακόμα και τα χτυπήματα, τις φθορές ή το πρόσθετο υλικό που έχει χρησιμοποιηθεί σε νεότερα χρόνια λόγω συντήρησης για παράδειγμα.

Αυτό είναι απολύτως χρήσιμο όχι μόνο για την περίπτωση κλοπής, όπως αυτή που αντιμετωπίζει το Βρετανικό Μουσείο ώστε να ξέρει για ποια αντικείμενα ψάχνει στο εμπόριο ή αλλού και να μπορέσει να τα ταυτίσει και να τα επανεντάξει στη συλλογή του, αλλά και για τις περιπτώσεις φθοράς ή απώλειας. Για παράδειγμα γνωρίζουμε ότι αντικείμενα όλων των ειδών, αρχαιότητες, πίνακες, πορσελάνες κ.λπ., καταστράφηκαν κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Πόλεμοι, δυστυχώς, εξακολουθούν να συμβαίνουν ανά τον πλανήτη. Σε περίπτωση καταστροφής ενός μουσείου όταν έχουμε πλήρη αναφορά των αντικειμένων γνωρίζουμε τι χάθηκε. Αυτό είναι πλέον το στοιχείο για το τι υπήρχε στην πολιτιστική μας κληρονομιά, ακόμα κι αν αυτό καθαυτό το αντικείμενο έχει πλήρως καταστραφεί. Στη συγκεκριμένη περίπτωση γνωρίζουμε, και επιβεβαιώθηκε πριν από μερικές μέρες από τον κ. Οσμπορν, ότι οι αρχικές μας υποθέσεις μας γιατί δεν ανακοινώνουν και δεν δημοσιεύουν φωτογραφίες των αντικειμένων που γνωρίζουν ότι έχουν κλαπεί είναι διότι προφανώς δεν έχουν φωτογραφίες, έχουν ελλιπείς καρτέλες για πολλά, αν όχι για όλα τα αντικείμενα που έχουν κλαπεί, και δεν έχουν καν καταγραφές. Πράγμα το οποίο κάνει αδύνατη την ταύτιση και τη διεκδίκηση.

● Θυμάστε σκάνδαλο τέτοιου επιπέδου να έχει ξανασυμβεί στο παρελθόν;

Ουδέποτε. Ούτε σε τέτοια έκταση αριθμού των αντικειμένων, ούτε χρονικής διάρκειας. Λέμε τώρα για δύο δεκαετίες που μπορεί να συνδέονται με αυτή την κλοπή. Ουδείς γνωρίζει και τι άλλο. Οταν ανακοινωθεί πότε διαπίστωσαν ότι εκλάπη το πρώτο αντικείμενο, τότε θα αρχίσουμε να καταλαβαίνουμε την έκταση.

● Πώς έχει αντιδράσει το βρετανικό κοινό σε αυτό το σκάνδαλο;

Εχουν πλήρως αντιληφθεί την έκτασή του όλοι ανεξαιρέτως. Δεν υπάρχει καμία φωνή περί του αντιθέτου. Μιλάμε για τεράστιο σκάνδαλο, για κάτι που δεν περίμενε ποτέ κανένας. Είναι απολύτως έκθετο το Βρετανικό Μουσείο στο παρόν και το μέλλον, γιατί απ’ ό,τι φαίνεται θα είναι αδύνατο να επιστρέψουν τα αντικείμενα. Τουλάχιστον όλα.

● Από την εμπειρία σας πώς θεωρείτε ότι αυτή η ιστορία θα πορευτεί και θα λήξει; Εχετε συνομιλήσει με συναδέλφους σας;

Οχι, δεν έχω συνομιλήσει αναλυτικά με συναδέλφους. Η δική μου εκτίμηση είναι ότι η υπόθεση θα κρατήσει πάρα πολύ, όπως και ο εσωτερικός έλεγχος, πρώτον, για να διαπιστώσουν πόσα αντικείμενα λείπουν, δεύτερον, από πότε ξεκίνησε η κλοπή, τρίτον, αν υπάρχουν άλλες παρεμφερείς υποθέσεις και, τέταρτον, για να προβούν σε επίσημη ανακοίνωση και να δώσουν στη δημοσιότητα φωτογραφίες όλων των αντικειμένων που έχουν κλαπεί. Και φυσικά πώς θα χειριστούν την έρευνα όσον αφορά την ταύτιση και την επιστροφή των αντικειμένων στη συλλογή τους.

Τι κινήσεις θα κάνουν, αν θα προσλάβουν ειδικούς ή αν θα το αφήσουν στην βρετανική αστυνομία, τη Σκότλαντ Γιαρντ, που γνωρίζω καλά ότι δεν έχει την απαιτούμενη εξειδίκευση να το κάνει. Βραχυπρόθεσμα πρέπει να υπάρξει αλλαγή και στην ηγεσία του μουσείου. Το θεωρώ αρκετά σημαντικό, γιατί θα καταδείξει αν αυτή η υπόθεση θα αποτελέσει παράδειγμα για τους ίδιους ώστε να αλλάξει η νοοτροπία τους. Είναι η πρώτη φορά που οι Βρετανοί πέφτουν θύματα κλοπής αρχαιοτήτων, ενώ μέχρι τώρα αγόραζαν αντικείμενα που ήταν προϊόντα κλοπής από άλλα κράτη και λαούς. Η επιλογή του προσώπου για τη θέση του διευθυντή θα καταδείξει αν άλλαξε η νοοτροπία τους και παραδειγματίστηκαν ή αν το αντιμετωπίζουν ως μεμονωμένο γεγονός. Αν το αντιμετωπίσουν έτσι, είναι βέβαιο ότι θα τους ξανασυμβεί. Θα είναι απλώς θέμα χρόνου.

πηγή: efsyn.gr - Βασιλική Τζεβελέκου